ایران با تاریخی چند هزار ساله و فرهنگی غنی، دارای آداب و رسوم متنوعی است که در زندگی روزمره مردم نقش مهمی ایفا می‌کنند، این عادات و رسوم، بخشی از هویت فرهنگی ایرانیان را تشکیل می‌دهند و در بسیاری از جنبه‌های زندگی، از جشن‌ها و مراسم مذهبی گرفته تا رفتارهای روزمره، دیده می‌شوند.
و در این مقاله، به برخی از رایج‌ترین آداب و رسوم در ایران می‌پردازیم.
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های فرهنگ ایرانی، مهمان‌نوازی است، ایرانیان به مهمانان خود احترام زیادی می‌گذارند و تلاش می‌کنند بهترین غذاها و امکانات را برای آن‌ها فراهم کنند، این عادت به‌طور خاص در مناطق روستایی برجسته‌تر است، جایی که مردم حتی با امکانات کم، نهایت احترام و محبت را به مهمان نشان می دهند.
نوروز، جشن سال نو ایرانی، یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم در ایران است. این جشن با آغاز فصل بهار در اول فروردین شروع می‌شود و مردم با آماده کردن سفره هفت‌سین، خانه‌تکانی و دید و بازدید، به استقبال سال نو می‌روند. نوروز علاوه بر ایران، در کشورهای همسایه نیز گرامی داشته می‌شود.
به اضافه چهارشنبه‌سوری، آخرین چهارشنبه سال، جشنی است که مردم با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، به استقبال نوروز می‌روند. این مراسم ریشه در باورهای باستانی دارد و نمادی از پاکی و دفع انرژی‌های منفی است.
اما شب یلدا، بلندترین شب سال، یکی دیگر از رسوم قدیمی ایرانی است که در آن خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و با خوردن میوه‌هایی مثل هندوانه و انار، شعرخوانی و گفتگو، این شب را جشن می‌گیرند. یلدا نمادی از پیروزی روشنایی بر تاریکی است.
اما محرم، ماهی است که در آن شیعیان به یاد شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا عزاداری می‌کنند. مراسم عزاداری شامل دسته‌های سینه‌زنی، نوحه‌خوانی و پخت و توزیع نذری است.
این مراسم نقش مهمی در تقویت انسجام اجتماعی و هویت مذهبی مردم دارد.
در فرهنگ ایرانی، احترام به سالمندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، فرزندان و نوه‌ها به بزرگ‌ترهای خانواده احترام می‌گذارند و در تصمیم‌گیری‌ها نظر آن‌ها را جویا می‌شوند. این احترام به‌ویژه در مناسبت‌های خانوادگی و جشن‌ها دیده می‌شود.
همچنین مراسم ازدواج در ایران بسیار مفصل و شامل مراحل مختلفی مثل خواستگاری، بله‌برون، عقد و جشن عروسی است. این مراسم، فرصتی برای نمایش فرهنگ و آداب ایرانی است و خانواده‌ها تلاش می‌کنند بهترین مراسم را برگزار کنند .
علاوه بر چای‌نوشی یکی از عادات روزمره ایرانیان است، مردم در خانه یا قهوه‌خانه‌ها دور هم جمع می‌شوند و با نوشیدن چای، به گفتگو و تبادل نظر می‌پردازند. قهوه‌خانه‌ها نیز از گذشته تاکنون مکانی برای تجمعات اجتماعی و فرهنگی بوده‌اند.
هم در فرهنگ ایرانی، دید و بازدیدهای خانوادگی جایگاه ویژه‌ای دارد، این سنت در مناسبت‌هایی مثل نوروز یا مراسم مذهبی برجسته‌تر است. ایرانیان بر این باورند که این دیدارها باعث تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی می‌شود.
ایرانیان، به‌ویژه در ماه رمضان، به آداب و رسوم مذهبی پایبند هستند. روزه‌داری، افطارهای جمعی و نماز جماعت از جمله مراسمی است که در این ماه برگزار می‌شود.
آداب و رسوم ایرانی، نمادی از تاریخ، فرهنگ و هویت این سرزمین است. این رسوم نه تنها زندگی روزمره مردم را زیباتر می‌کند، بلکه پیوندهای اجتماعی و خانوادگی را نیز تقویت می‌کند. حفظ و پاسداشت این آداب و رسوم می‌تواند نقش مهمی در انتقال فرهنگ ایرانی به نسل‌های آینده داشته باشد.