در سالهای اخیر، افزایش کودکآزاری در ایران بهویژه در میان دختران افزایش چشمگیری داشته است. معاون سازمان بهزیستی ایران، حسن موسوی چلک، در آخرین گزارش خود اعلام کرد که بیش از ۵۵ درصد از گزارشهای کودکآزاری به دختران مربوط میشود. این بحران اجتماعی نه تنها از منظر اخلاقی بلکه از لحاظ روانشناختی نیز نگرانکننده است.
افزایش کودکآزاری در ایران
تعداد گزارشهای مربوط به آزار افزایش کودکآزاری در ایران، بهویژه در مورد دختران. طبق گزارشها، حدود ۵۵ درصد از موارد آزار کودکان مربوط به دختران است. این آمار نشان میدهد که دختران بیشتر از پسران در معرض خطر در مواردی مانند آزار جسمی، جنسی، روانی و حتی قتل قرار دارند. بهویژه در گروه سنی ۵ تا ۱۰ سال، موارد آزار کودکانه در دختران بیشتر از پسران است.در سال ۱۴۰۳ هجری شمسی (۲۰۲۴ میلادی)، تعداد زیادی از موارد آزار کودکان ثبت شده است که در بسیاری از آنها، دختران بیشتر از پسران در معرض خطر بودند. این افزایش آمار نگرانکننده است و نیاز به توجه فوری از سوی مقامات و جامعه دارد.
یکی از دلایل اصلی افزایش کودکآزاری در ایران، مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. بسیاری از خانوادهها در ایران تحت فشارهای اقتصادی شدیدی هستند و این فشارها میتواند منجر به بروز خشونت علیه کودکان شود. در شرایطی که والدین قادر به تأمین نیازهای اساسی خود نیستند، ممکن است رفتارهای خشونتآمیز علیه کودکان بهویژه دختران، اتفاق بیفتد.در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، نگرشهای فرهنگی و سنتی درباره نقش دختران در خانواده میتواند باعث آزار آنها شود. بسیاری از خانوادهها دختران را بهعنوان افرادی مستقل با حقوق برابر با پسران نمیبینند. این نگرشها میتوانند به آسیبهای روانی و جسمی به دختران منجر شوند
آسیب جنسی دختران
گفتهی حسن موسوی چلک، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی، در سال گذشته بیش از یک میلیون تماس با اورژانس اجتماعی ثبت شده که حدود ۴۰۰ هزار مورد آن نیاز به مداخله فوری داشتهاند. این آمار تنها بخشی از واقعیت را نشان میدهد، چراکه بسیاری از موارد به دلایل فرهنگی، ترس، فشارهای خانوادگی یا نبود آگاهی گزارش نمیشوند.از سوی دیگر، شبکههای اجتماعی و گوشیهای هوشمند نیز باعث شدهاند که برخی موارد آزار جنسی، از فضای واقعی به فضای مجازی منتقل شوند و شکلهای جدیدی از آسیبپذیری را برای کودکان، بهویژه دختران، رقم بزنند.کارشناسان حقوق کودک بر این باورند که نبود.
آموزش جنسی متناسب با سن، نبود قوانین حمایتی کافی، و همچنین کمبود مراکز تخصصی مشاوره و رواندرمانی، باعث شده است که بسیاری از قربانیان بدون دریافت هیچ کمکی با آثار روانی عمیق و بلندمدت این آزارها زندگی کنند.افزایش آگاهی عمومی، اصلاح قوانین، آموزش والدین و کودکان، و تقویت نظارت اجتماعی میتواند گامهایی مؤثر در کاهش این معضل دردناک باشد.
سکوت جامعه در برابر زخمهای قربانیان
افزایش کودکآزاری در ایران بسیاری از جوامع، از جمله ایران، سنتها و باورهای فرهنگی نهادینهشده موجب میشوند که قربانیان آزار جنسی به جای حمایت، با سرزنش و سکوت روبهرو شوند. یکی از چالشهای اساسی، فرهنگی است که در آن آبروی خانواده بر حقوق فردی ارجحیت دارد. در چنین شرایطی، بسیاری از دختران حتی در صورت تجربه آزار جنسی، سکوت را ترجیح میدهند، چرا که افشای موضوع میتواند به طرد اجتماعی، خشونت خانوادگی یا حتی ازدواج اجباری منجر شود.
از سوی دیگر، ترس از برخوردهای قانونی ناکارآمد و نداشتن حمایت روانی و اجتماعی کافی، از دلایل دیگری است که باعث میشود بسیاری از موارد آزار گزارش نشوند. در برخی موارد، خود قانون نیز با ابهاماتی همراه است؛ بهعنوان مثال، عدم تعریف دقیق آزار جنسی یا نداشتن سازوکار مشخص برای حمایت از کودکان و نوجوانان، اجرای عدالت را با مشکل مواجه میکند.
این مشکلات زمانی عمیقتر میشوند که سیستم آموزشی و رسانهها نیز به جای آموزش پیشگیری و آگاهیبخشی، به تابو بودن موضوع دامن میزنند. در نتیجه، نه تنها قربانیان، بلکه خانوادهها و حتی مسئولان نیز از پرداختن جدی به مسئله پرهیز میکنند
مطالعه بیشتر : رازهای ناگفتهی نمازخانهی مدرسه: وقتی امنیت مقدس خدشهدار میشود
نتیجهگیری
افزایش کودکآزاری در ایران، بهویژه در مورد دختران، یک مشکل جدی است که نیازمند اقدام فوری است. عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در این مسئله نقش اساسی دارند و باید اصلاحات جدی در سیاستها و برنامههای اجتماعی برای کاهش این پدیده انجام شود. علاوه بر این، آگاهیبخشی و آموزش به والدین و کودکان، فراهم کردن مکانهای امن برای گزارش آزارها و اتخاذ اقدامات قانونی سختگیرانه علیه آزارگران میتواند در مقابله با این بحران اجتماعی مؤثر باشد.