در نخستین سالهای برنامه هستهای ایران،دور جدیدی از مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا در رم برنامهریزی شده، وزیر خارجه ایتالیا نسبت به اقدامات احتمالی نسنجیده در زمینه غنیسازی اورانیوم هشدار داده است. این اظهارات بار دیگر نگرانیهای بینالمللی درباره اهداف برنامه هستهای ایران را بهمیان آورده است.
نگرانیهای اروپا از تصمیمات برنامه هستهای ایران
در ماههای اخیر، نگرانیهای کشورهای اروپایی درباره جهتگیری برنامه هستهای ایران افزایش یافته است؛ بهویژه در سایه اظهارات و اقداماتی که نشان میدهد احتمال افزایش سطح غنیسازی اورانیوم از سوی ایران وجود دارد. این تحولات در شرایطی رخ میدهد که مقدمات مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا در رم در حال شکلگیری است؛ مذاکراتی که با تلاشهای دیپلماتیک فشرده برای جلوگیری از تنشهای بیشتر در خاورمیانه همراه است.
وزیر خارجه ایتالیا، آنتونیو تایانی، در دیدار با همتای عمانی خود نسبت به تصمیمات نسنجیده احتمالی تهران در خصوص غنیسازی هشدار داده و تأکید کرده که جامعه جهانی نیازمند تضمینهایی است که نشان دهد ایران به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست. او گفته که وزیر خارجه ایران این اطمینان را به او داده است، اما با این حال، کشورهای اروپایی همچنان با دیده تردید به نیتهای هستهای جمهوری اسلامی نگاه میکنند.فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور اروپایی اصلی طرف توافق هستهای، معتقدند که برنامه هستهای ایران به یکی از عوامل اصلی تنش در روابط با غرب تبدیل شده است؛ بهویژه پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و ازسرگیری غنیسازی در سطوح بالا توسط تهران.
اتحادیه اروپا که در زمان توافق هستهای ۲۰۱۵ نقش میانجی را ایفا میکرد، همچنان بر این باور است که تنها راه کاهش بحران، بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی و در مقابل، رفع تدریجی تحریمهاست. با این حال، تردیدها درباره شفافیت عملکرد ایران و محدود شدن دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نگرانیها را دوچندان کرده است.
تصمیمات سرنوشتساز در مسیر تنشزدایی منطقهای
در شرایطی که نگاهها به شهر رم دوخته شده، جایی که قرار است دور جدیدی از مذاکرات برنامه اى هستهای ایران و ایالات متحده برگزار شود، آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، نسبت به احتمال اتخاذ “تصمیمات نسنجیده” از سوی تهران درباره افزایش سطح غنیسازی اورانیوم ابراز نگرانی کرده است.تایانی تأکید کرد که هرگونه پیشرفت در این مذاکرات، منوط به ارائه تضمینهای روشن از سوی ایران مبنی بر خودداری از ساخت برنامج هستهای ايران است و این شرط، سنگبنای هرگونه توافق احتمالی خواهد بود. او همچنین اشاره کرد که وزیر خارجه ایران این تضمین را به صورت شفاهی داده است، اما کشورهای اروپایی بهویژه ایتالیا خواهان اقدامات عملی و ملموس برای اثبات این تعهد هستند.
نگرانیهای اروپا بیدلیل نیست؛ چراکه اقدامات اخیر ایران در حوزه برنامه هستهای – از جمله افزایش سطح غنیسازی و توسعه تأسیسات – ابهامات زیادی در مورد نیت واقعی جمهوری اسلامی ایجاد کرده است. این روند موجب افزایش تنشها با غرب شده و بسیاری از ناظران را نسبت به خطر رقابت تسلیحاتی یا حتی درگیری نظامی در منطقه هشدار داده است.
مطالعه بیشتر : نزدیکی ایران به سلاح هستهای، مکانیزم ماشه را فعال میکند
آیندهای نامعلوم با تصمیمهای سرنوشتساز
در حالی که جهان درگیر بحرانهای متعددی است، از جنگ در اوکراین گرفته تا تنشهای روزافزون در خاورمیانه، موضوع برنامه هستهای ایران بار دیگر در کانون توجهات بینالمللی قرار گرفته است. در چنین فضایی، هر تصمیم ایران در قبال غنیسازی اورانیوم میتواند نهتنها آینده این کشور، بلکه ثبات منطقه و حتی روابط بینالملل را تحتتأثیر قرار دهد
اتحادیه اروپا، بهویژه ایتالیا، در تلاش است تا نقش میانجی فعالتری در این فرآیند ایفا کند. رم نهتنها به دلیل میزبانی مذاکرات، بلکه بهخاطر جایگاهش بهعنوان کشوری دارای منافع مشترک با هر دو طرف، در موقعیت حساسی قرار دارد. از سوی دیگر، ایران همچنان بر موضع خود مبنی بر صلحآمیز بودن برنامه هستهای ايران اش تأکید میکند؛ ادعایی که توسط بسیاری از ناظران با تردید نگریسته میشود، بهویژه با درنظر گرفتن سطح بالای غنیسازی که در برخی گزارشها مطرح شده است.