انتشار فایل صوتی تازهای از جلسه دوم حسینعلی منتظری با اعضای “هيئت مرگ” در دیماه ۱۳۶۷، بار دیگر پرده از ابعاد پنهان اعدامهای گسترده زندانیان سیاسی در تابستان آن سال برداشت. این سند صوتی نشان میدهد که روحالله خمینی، بنیانگذار ايران، نه تنها حکم نخست برای اعدام هواداران مجاهدین خلق را صادر کرده بود، بلکه در ادامه دستور دوم جداگانهای برای اعدام زندانیان چپگرا صادر کرده است.
چه کسانی زندانیان چپگرا بودند؟
زندانیان چپگرا در دهه ۶۰ شمسی، شامل فعالان و هواداران گروهها و احزاب مارکسیستی، سوسیالیستی و کمونیستی بودند که با ساختار جمهوری اسلامی مخالف بودند. از جمله این گروهها میتوان به حزب توده ایران، سازمان چریکهای فدایی خلق (اکثریت و اقلیت)، کومله، راه کارگر و حزب دمکرات کردستان اشاره کرد.بسیاری از این زندانیان در سالهای اولیه پس از انقلاب ۵۷ به دلیل فعالیتهای سیاسی، شرکت در اعتراضات، توزیع نشریات یا صرفاً عضویت در این گروهها دستگیر و زندانی شدند. با اینکه بسیاری از آنها هیچگونه فعالیت مسلحانهای نداشتند، اما در تابستان ۱۳۶۷، در موج دوم اعدامها، به دلیل “اصرار بر عقاید چپگرایانه” و امتناع از توبه، به اتهام “محاربه” اعدام شدند.این اعدامها بر اساس “حکم دوم” خمینی صورت گرفت و در حالی انجام شد که بسیاری از این زندانیان مدتها از پایان دوران محکومیتشان گذشته بود یا حتی در انتظار آزادی بودند.آنچه این فاجعه را عمیقتر میکند، بیخبری خانوادهها، دفن مخفیانه قربانیان در گورهای جمعی و عدم پاسخگویی رسمی حکومت طی دهههای گذشته است.
دیدار مخفیانه در قم با سه عضو هيئت مرگ
فایل صوتی ۲۷ دقیقهای منتشر شده توسط بیبیسی فارسی، مربوط به جلسهای در ۹ دی ۱۳۶۷ در خانه منتظری در قم است. در این دیدار، سه عضو اصلی هيئت مرگ شامل حسینعلی نیری، مرتضی اشراقی و ابراهیم رئیسی حضور داشتند. غایب این جلسه مصطفی پورمحمدی، نماینده وقت وزارت اطلاعات بود.
منتظری در این جلسه صراحتاً از تکرار و تداوم اعدامها انتقاد میکند و با اشاره به کاهش مشروعیت حکومت، میگوید ولایت فقیه که روزی برای مردم قداست داشت، حالا چندشآور شده است. او به نقش مستقیم خمینی در صدور فرمان دوم اشاره میکند که به درخواست نیری درباره زندانیان چپ صادر شده است.