افغانستانی‌ستیزی در ایران در هفته‌های اخیر به مرحله‌ای نگران‌کننده رسیده است. در همین راستا، بیش از ۱۳۰۰ نفر از هنرمندان، کنشگران، روزنامه‌نگاران و شهروندان ایرانی و افغانستانی، با امضای نامه‌ای سرگشاده خطاب به جمهوری اسلامی، خواستار پایان فوری برخوردهای غیرانسانی با اتباع افغانستان شدند. امضاکنندگان هشدار داده‌اند که موج نفرت و تبعیض علیه مهاجران افغانستانی نه‌تنها تهدیدی برای این اقلیت مظلوم، بلکه نشانه‌ای خطرناک از گسترش خشونت و نقض حقوق بشر در ایران است.
افغانستانی‌ستیزی در ایران
افغانستانی‌ستیزی در ایران به‌ویژه در ماه‌های اخیر ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده و به یکی از نگرانی‌های جدی فعالان حقوق بشر و جامعه مدنی تبدیل شده است. براساس گزارش‌های میدانی و روایت‌های منتشرشده توسط مهاجران افغانستانی، موج برخوردهای تبعیض‌آمیز و رفتارهای غیرانسانی از سوی نهادهای امنیتی و حتی برخی از شهروندان ایرانی افزایش چشمگیری داشته است. بسیاری از مهاجران می‌گویند که تنها به دلیل ملیت و چهره‌شان هدف بازداشت‌های خودسرانه، ضرب‌وشتم، تخریب اموال و حتی توهین‌های خیابانی قرار می‌گیرند.
در هفته‌های اخیر، و به‌خصوص پس از شروع جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، فضای رسانه‌ای و امنیتی در ایران به‌شکلی سازمان‌یافته علیه مهاجران افغانستانی تحریک شده است. نهادهای امنیتی با طرح اتهاماتی مانند “نفوذ شبکه‌های جاسوسی افغانستانی” یا “عناصر وابسته به بیگانگان”، عملاً بستری برای مشروعیت‌بخشی به رفتارهای سرکوب‌گرانه ایجاد کرده‌اند. این در حالی است که بسیاری از مهاجران افغانستانی سال‌هاست به‌صورت قانونی در ایران زندگی می‌کنند و هیچ ارتباطی با تحولات سیاسی یا امنیتی منطقه ندارند.
در چنین فضایی، نامه سرگشاده بیش از ۱۳۰۰ نفر از کنشگران، هنرمندان و روزنامه‌نگاران ایرانی و افغانستانی، واکنشی مهم به این وضعیت بحرانی تلقی می‌شود. امضاکنندگان این نامه با تأکید بر ضرورت پایان دادن فوری به افغانستانی‌ستیزی در ایران، از مردم خواسته‌اند در برابر این تبعیض ساختاری سکوت نکنند و اجازه ندهند فضای نفرت به بحران‌های اجتماعی و انسانی عمیق‌تری منجر شود.
روایت‌هایی از ترس و بی‌پناهی
روایت‌های تلخ و نگران‌کننده‌ای از مهاجران افغانستانی در ایران منتشر شده که عمق ترس، بی‌پناهی و فشارهای روزافزون را نشان می‌دهد.افغانستانی‌ستیزی در ایران بسیاری از این افراد می‌گویند که دیگر حتی جرات خروج از خانه را ندارند، چرا که در هر کوچه و خیابان، سایه تهدید و بازداشت بر سرشان سنگینی می‌کند. آن‌ها تعریف می‌کنند که مأموران در نیمه‌های شب به خانه‌هایشان حمله می‌کنند، مدارک و وسایلشان را می‌برند و بدون هیچ توضیحی آن‌ها را بازداشت یا مجبور به ترک کشور می‌کنند.
در برخی مناطق، گزارش‌هایی از تخریب خانه‌های مهاجران، مصادره اموال و حتی رفتارهای توهین‌آمیز در محل کار و مدارس منتشر شده است. والدین افغانستانی نگران فرزندانشان هستند، چرا که بسیاری از کودکان نیز قربانی این فضای ناامن و بی‌ثبات شده‌اند.این روایت‌ها بخشی از واقعیت تلخ افغانستانی‌ستیزی در ایران است؛ واقعیتی که در ماه‌های اخیر شدت گرفته و آرامش هزاران خانواده مهاجر را سلب کرده است. در چنین شرایطی، سکوت یا بی‌توجهی نسبت به افغانستانی‌ستیزی در ایران نه‌تنها بی‌عدالتی علیه این اقلیت مظلوم را تداوم می‌بخشد، بلکه آینده همزیستی مسالمت‌آمیز و کرامت انسانی را در جامعه ایرانی به خطر می‌اندازد.
بیشتر بخوانید : دختران افغان در ایران؛ بی‌هویت، بی‌آینده، بی‌صدا
چهره‌های سرشناس در صف مخالفان سرکوب
چهره‌های سرشناس و شناخته‌شده فرهنگی، هنری و اجتماعی نیز در کنار موج اعتراضی اخیر علیه برخوردهای غیرانسانی با مهاجران افغانستانی قرار گرفته‌اند. حضور نام‌هایی چون مهرانگیز کار، فعال حقوق بشر و یکی از منتقدان شناخته‌شده سیاست‌های سرکوب‌گرایانه در ایران، در کنار ترانه علیدوستی، بازیگر محبوب و تأثیرگذار سینمای ایران، نشان می‌دهد که این اعتراض صرفاً محدود به فعالان گمنام یا نهادهای حقوق بشری خارج از کشور نیست.
پیوستن این چهره‌های مطرح فرهنگی و اجتماعی، وجهه‌ای جدی‌تر و فراگیرتر به اعتراض‌ها علیه موج فزاینده افغانستانی‌ستیزی در ایران بخشیده است. این اتفاق نشان می‌دهد که نارضایتی از برخوردهای تبعیض‌آمیز با مهاجران، صرفاً دغدغه گروهی خاص نیست، بلکه به مطالبه‌ای فراگیر در سطح جامعه ایرانی تبدیل شده که هنرمندان، روزنامه‌نگاران و کنشگران سیاسی نیز نسبت به آن بی‌تفاوت نیستند.