بحران بیپایان آب در ایران این روزها نهتنها نشانهای از تغییرات اقلیمی، بلکه نتیجه سالها سوءمدیریت و بیتوجهی ساختاری است. حالا پایتخت، شهری که روزی نماد امکانات و رفاه بود، در آستانهی تشنگی قرار گرفته است. سخنگوی صنعت آب کشور اعلام کرده که کاهش فشار آب در تهران ادامه خواهد داشت و دولت برای پاییز امسال سناریویی «بدبینانه» تدوین کرده است. با این حال، به نظر میرسد چالش آب دیگر از مرحلهی هشدار گذشته و به بحرانی واقعی در زندگی روزمره مردم تبدیل شده است.
بحران بیپایان آب در ایران
بحران بیپایان آب در ایران به نقطهای رسیده که دیگر نمیتوان آن را یک هشدار زیستمحیطی ساده دانست. این بحران، نتیجه دههها سیاستگذاری اشتباه، سدسازی بیرویه، و بیاعتنایی به واقعیت اقلیمی کشور است. امروز، از خوزستان تا تهران، از اصفهان تا سیستان، صدای تشنگی مردم به گوش میرسد. هر سال وعدههایی تازه برای مدیریت آب داده میشود، اما هیچکدام به عمل نمیرسد و منابع آبی کشور همچنان در سراشیبی نابودی است.
بحران بیپایان آب در ایران دیگر تنها دربارهی کمبود باران نیست، بلکه نشانهای از فرسودگی ساختار تصمیمگیری در سطح ملی است؛ جایی که منافع کوتاهمدت سیاسی بر آیندهی زیستی ملت ترجیح داده میشود. رودخانهها خشکیدهاند، سفرههای زیرزمینی فروکش کردهاند و دریاچهها به شورهزار بدل شدهاند، اما هنوز هیچ چشمانداز روشنی برای نجات این سرزمین دیده نمیشود. اگر سیاستهای کنونی ادامه یابد، تشنگی نه فقط یک بحران طبیعی، بلکه واقعیتی اجتماعی و اقتصادی برای نسلهای آینده خواهد شد.
شش سال خشکسالی و بیبرنامگی دولتها
به گفتهی بهنام بخشی، مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب تهران، کشور وارد ششمین سال خشکسالی پیاپی شده است. در حالی که کارشناسان سالها نسبت به مدیریت نادرست منابع هشدار داده بودند، دولتها با طرحهای پرهزینه و بینتیجهای مانند سدسازی گسترده و انتقال آب بینحوضهای، بحران را عمیقتر کردهاند. مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، وعده داده است که به دنبال راهحلهای «پایدار و بدون تبعات منفی» است، اما هنوز هیچ برنامهی اجرایی و زمانبندی مشخصی ارائه نشده است.
پاییزی خشک و آیندهای نگرانکننده
به نظر میرسد بحران بیپایان آب در ایران در این پاییز به مرحلهای خطرناکتر وارد شده است. گزارشهای رسمی از کاهش بیسابقهی سطح سدها و منابع آب زیرزمینی حکایت دارد. هرچند در برخی استانها بارندگیهای پراکندهای رخ داده، اما این میزان بارشها به هیچوجه پاسخگوی کمبود شدید سالهای اخیر نیست.کارشناسان هشدار میدهند که بحران بیپایان آب در ایران دیگر فقط یک مسئلهی زیستمحیطی نیست، بلکه به تهدیدی برای امنیت غذایی و جمعیتی کشور تبدیل شده است. اگر روند خشکسالی به همین شکل ادامه یابد، احتمال دارد ایران زمستانی سخت و کمآب را تجربه کند؛ زمستانی که در آن نه منابع کافی برای شرب وجود دارد و نه آبی برای کشاورزی، در حالیکه هیچ برنامهی مشخصی برای مدیریت بحران یا سیاست مؤثری برای صرفهجویی دیده نمیشود.