حمله آمریکا به ایران و بمباران تأسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان، وضعیت ژئوپلیتیک خاورمیانه را وارد مرحلهای بحرانی کرد. در حالی که ترامپ از «نابودی کامل مراکز غنیسازی» سخن میگوید، تهران این حمله را آغاز جنگ دانسته و گزینههای تلافیجویانه را بررسی میکند.
حمله آمریکا به ایران قلب برنامه هستهای ایران
حمله آمریکا به ایران در نخستین ساعات بامداد یکشنبه، نقطه عطفی در روند تقابلهای منطقهای و جهانی رقم زد. در این حملات هماهنگ و گسترده، تأسیسات حیاتی هستهای ایران در فردو، نطنز و اصفهان هدف قرار گرفتند؛ مکانهایی که سالها در مرکز مناقشه هستهای جمهوری اسلامی با غرب قرار داشتند. منابع نظامی آمریکا اعلام کردهاند که از بمبافکنهای B-2 با قابلیت رادارگریزی استفاده شده و بمبهای سنگرشکن با دقت بالا بر تأسیسات زیرزمینی فروریختهاند. همچنین، موشکهای کروز تاماهاک که از زیردریاییهای آمریکایی شلیک شدهاند، مراکز حساس در نطنز و اصفهان را با دقت مورد اصابت قرار دادهاند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، با اعلام موفقیتآمیز بودن این عملیات، تأکید کرد که «ظرفیت غنیسازی اورانیوم ایران بهطور کامل نابود شده» و در سخنانی تهدیدآمیز افزود که آمریکا برای هر واکنش تلافیجویانه، آماده پاسخی سریع و کوبنده است. این در حالیست که تحلیلگران بینالمللی معتقدند حمله آمریکا به ایران نهتنها از نظر نظامی، بلکه از نظر روانی نیز ضربهای شدید به تهران وارد کرده و موقعیت منطقهای جمهوری اسلامی را به چالش کشیده است. انتخاب تأسیسات فردو به عنوان یکی از اهداف اصلی، حامل پیامی روشن است: آمریکا دیگر تمایلی به تحمل تهدیدهای هستهای ایران ندارد.
واکنش فوری ایران: جنگ آغاز شده است
تنها ساعاتی پس از حمله آمریکا به ایران، مقامات نظامی جمهوری اسلامی واکنشی سریع و بیپرده نشان دادند. حساب رسمی سپاه پاسداران در شبکههای اجتماعی نوشت: «اکنون جنگ برای ما آغاز شده است.» این عبارت که بازتابی از لحن رسمی حاکمیت در شرایط فوقالعاده است، نشان میدهد که جمهوری اسلامی، حملات اخیر را نهتنها اقدامی نظامی، بلکه اعلان جنگی تمامعیار تلقی کرده است. همزمان با این پیام، خبرهایی از بهحالت آمادهباش درآمدن یگانهای پدافندی، استقرار موشکهای برد متوسط در مناطق حساس، و لغو مرخصیهای نیروهای نظامی منتشر شد.
رسانههای داخلی نیز با لحنی بیسابقه از «دفاع تمامقد از خاک وطن» سخن گفتهاند و مقامات بلندپایه نظامی در جلسات اضطراری، سناریوهای پاسخگویی را بررسی میکنند. در برخی شهرهای بزرگ، صدای آژیرهای هشدار شنیده شد و گزارشهایی از اختلال در اینترنت و محدودیتهای ارتباطی نیز به گوش میرسد. برخی منابع حتی از احتمال حملات سایبری متقابل علیه زیرساختهای آمریکا و اسرائیل خبر دادهاند.
با توجه به شدت و وسعت حمله آمریکا به ایران، اکنون تهران در موقعیتی قرار گرفته که یا باید واکنش سخت نشان دهد، یا با ریسک از دست دادن اعتبار راهبردی خود در منطقه مواجه شود. در چنین شرایطی، هر تصمیمی میتواند معادلات ژئوپلیتیکی خاورمیانه را دگرگون کند.
زیر آوار سکوت؛ واقعیت انفجارها چه بود؟
با گذشت ساعاتی از حمله آمریکا به ایران، هنوز تصویر روشنی از ابعاد واقعی خسارات و جزئیات فنی این حملات در دست نیست. سکوت خبری رسانههای حکومتی و انتشار اطلاعات متناقض از سوی منابع رسمی، این سؤال را در ذهن افکار عمومی ایجاد کرده است: واقعاً چه چیزی در فردو، نطنز و اصفهان رخ داده است؟ آیا تنها زیرساختهای هستهای هدف قرار گرفتند یا پایگاهها و تجهیزات نظامی دیگر نیز در این حمله گسترده آسیب دیدهاند؟
گزارشهای غیررسمی حاکی از آن است که در برخی مناطق نزدیک به محل انفجارها، خانههای مسکونی دچار ترک و شیشههای ساختمانها خرد شدهاند. شاهدان عینی از صدای انفجارهایی «مانند زلزله» سخن گفتهاند و گفته میشود که برخی از کارمندان فنی مستقر در تأسیسات ناپدید شدهاند یا به مراکز درمانی منتقل شدهاند. با اینحال، هیچ نهاد رسمی بهطور شفاف درباره وضعیت تلفات انسانی اظهار نظر نکرده است.
بیشتر بخوانید : حمله هوایی اسرائیل به قم؛ جنگ به قلب حکومت رسید
از طرفی، بازتاب جهانی حمله آمریکا به ایران نیز ابعاد پنهان این واقعه را برجسته کرده است؛ برخی منابع اطلاعاتی غربی ادعا کردهاند که تأسیسات زیرزمینی در فردو «کاملاً فرو ریخته» و مسیرهای اضطراری تخلیه نیز از بین رفتهاند. سکوت مقامهای ایرانی در برابر این ادعاها، بیشازپیش فضا را مبهم و پرسشبرانگیز کرده است.