جمهوری اسلامی ایران از تأسیس چیزی که آن را ستاد جنگ ترکیبی مینامد، معروف به بلاغ مبین، متشکل از بیش از ۴۰۰۰۰ طلبه حوزه علمیه خبر داده است. این اقدام نشان دهنده آخرین تلاش رژیم برای کنترل افکار عمومی پس از شکست تلاشهای تبلیغاتی قبلی در مهار اعتراضات مردمی گسترده که در سال ۲۰۲۲ کشور را فرا گرفت، است.
این ابتکار، طلاب حوزه علمیه را به «افسران جنگ نرم (طلاب و مبلغان مذهبی که به مقابله با نفوذ ایدئولوژیک غرب میپردازند) تبدیل میکند که وظیفه آنها مقابله با آنچه ایران «عملیات روانی غرب با هدف تضعیف مشروعیت ايران توصیف میکند، از جمله یادآوری الزام به رعایت حجاب اجباری به شهروندان است.
حسین رفیعی، رئیس این ستاد جدید، گفت: “عدم رعایت حجاب بخشی از برنامههای سازمانهای اطلاعاتی خارجی برای تضعیف ايران است”.
تغییر در اولویتها: از جنگ نظامی به جنگ رسانهای
این اقدام نشان میدهد که چگونه رهبری ایران اکنون جنگ با روایتهای رسانهای و کنترل افکار عمومی را تهدیدی بزرگتر برای بقای خود نسبت به هرگونه تهاجم نظامی بالقوه میداند. رهبر معظم انقلاب، علی خامنهای، در سخنرانی خود در ۱۱ دسامبر توضیح داد که نبرد اصلی از مرزهای جغرافیایی به اذهان و برداشتهای عمومی مردم منتقل شده است. خامنهای گفت: «در مواجهه با دشمن، صرفاً در برابر آنچه سوءظن ایجاد میکند، دفاع نکنید. دشمن نقاط ضعف زیادی دارد – آنها را هدف قرار دهید و به آنها حمله کنید.»
این اقدام در بحبوحه افزایش فشار داخلی به دلیل اعتراضات حقوق زنان و نارضایتی اقتصادی و همچنین تنشهای بینالمللی مداوم پیرامون برنامه هستهای و فعالیتهای منطقهای ایران صورت میگیرد.
بلاغ مبین.. از شکست تا کنترل متمرکز افکار عمومی
قرارگاه بلاغ مبین رسماً در ۲۱ ژوئن تحت نظارت حوزههای علمیه تأسیس شد و هدف آن مقابله با دشمن در حوزههای رسانهای و فکری از طریق کنترل سیستماتیک روایت است. این پروژه مستقیماً پس از شکست تلاشهای تبلیغاتی قبلی خامنهای در سال ۲۰۲۱ تحت عنوان «جهاد تفسیر» آغاز شد که در جریان اعتراضات «زنان، زندگی، آزادی» در سال ۲۰۲۲ پس از مرگ مهسا امینی به طور قابل توجهی شکست خورد.
پروژه بلاغ مبین، نشاندهنده تغییر رویکرد ایران به سمت یک استراتژی پیچیدهتر و متمرکزتر برای کنترل افکار عمومی است که توسط نهادهای رسمی حمایت میشود. مقامات، آن را گستردهتر از تبلیغ مذهبی سنتی توصیف کردهاند که شامل آموزهها و توحید، سبک زندگی، مسائل زیستمحیطی، حکومتداری و روابط اجتماعی میشود.
ساختار عملیاتی و دامنه پروژه
به گفته مقامات ایرانی، این پروژه شامل آموزش طلاب حوزههای علمیه برای تبدیل شدن به افسران جنگ نرم است که قادر به مقابله با ایدههای غربی و انجام عملیات اطلاعاتی تهاجمی و دفاعی هستند. فعالیتهای این ستاد شامل استفاده از فناوریهای پیشرفته، رسانه، هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل دادههای میدانی و تطبیق پیامها با فرهنگهای مختلف گسترش مییابد.
رفیعی گفت: «حوزههای علمیه باید ساختاری شبیه به جنگ اتخاذ کنند. جنگ واقعی، جنگ نرم و رسانهای است و حمله نظامی صرفاً ابزاری در چارچوب اهداف جنگ نرم است.» وی افزود که این ستاد، حضور ملی گستردهای متشکل از ۴۰ هزار مبلغ فعال را ایجاد کرده است که به عنوان یک شبکه دفاعی در برابر نفوذ شبهات به جامعه، مشابه سیستمهای دفاع موشکی نظامی، عمل میکنند.
محتوا و وظایف آینده
گروههای ویژه اقتصادی در داخل ستاد تشکیل شدهاند که هدفشان تولید محتوای اقتصادی و تحریک فعالیت اقتصادی است. با این حال، این تیمها شش ماه پس از تشکیل، هنوز هیچ محتوایی منتشر نکردهاند. این پروژه همچنین شامل استراتژیهای رسانهای مانند بایکوت رسانههای متخاصم، ترویج روایت رسمی، تولید محتوای چندزبانه و مدیریت رسانههای اجتماعی به شیوهای به شیوهای شبیه مدیریت نظامی است.
به گفته علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه، “بلاغ مبین”» “(تبیین پیام روشن) نمایانگر ماموریت اصلی حوزههای علمیه است که همه چیز را از تفسیر دینی گرفته تا سبک زندگی، محیط زیست، مدیریت فکری و حضور بینالمللی در بر میگیرد و در عین حال تحولات در هوش مصنوعی و علوم شناختی را نیز رصد میکند.