اقتصاد دیجیتال ایران با وجود نقش برجسته رمزارزها در کاهش فشارهای تحریمی، نمی‌تواند ریسک‌ها و محدودیت‌های این حوزه را نادیده بگیرد. نوسانات قیمت، حملات سایبری، محدودیت‌های قانونی و پذیرش محدود بین‌المللی، از جمله چالش‌هایی هستند که ممکن است اثرگذاری رمزارزها را کاهش دهند. بنابراین تحلیل واقع‌بینانه از مزایا و معایب این فناوری ضروری است تا تصمیم‌گیرندگان و فعالان اقتصادی بتوانند استراتژی‌های متوازن و آگاهانه اتخاذ کنند.
نقش رمزارزها در تحکیم اقتصاد دیجیتال ایران
رمزارزها در سال‌های اخیر نقش برجسته‌ای در توسعه و تحکیم اقتصاد دیجیتال ایران ایفا کرده‌اند. این دارایی‌های دیجیتال، به ویژه در شرایط تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی، توانسته‌اند بخشی از فشارهای اقتصادی را کاهش دهند و تراکنش‌های بین‌المللی را امکان‌پذیر سازند. با این حال، نمی‌توان اثرات منفی و محدودیت‌های آن‌ها را نادیده گرفت. نوسانات شدید قیمت رمزارزها می‌تواند سرمایه‌های خرد و کلان فعالان اقتصادی را در معرض ریسک قرار دهد و حتی در مقاطعی باعث بی‌ثباتی در بازارهای داخلی شود.
علاوه بر این، حملات سایبری و ضعف زیرساخت‌های امنیتی برخی پلتفرم‌ها، تهدیدی واقعی برای اقتصاد دیجیتال ایران به شمار می‌رود. اگرچه رمزارزها ابزار انعطاف‌پذیری برای دور زدن تحریم‌ها هستند، اما تمرکز بیش از حد بر آن‌ها می‌تواند موجب وابستگی اقتصادی به فناوری‌ای شود که هنوز از نظر قانونی و بین‌المللی تثبیت نشده است. از این رو، تحلیل واقع‌بینانه و تدوین استراتژی‌های محافظه‌کارانه برای استفاده از رمزارزها ضروری است تا مزایا و ریسک‌ها به‌طور متوازن مدیریت شوند.
پیشنهادهای کارشناسان برای مقابله با تحریم‌ها
کارشناسان حوزه رمزارز معتقدند که ایران می‌تواند با بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های مالی دیجیتال، بخشی از اثرات تحریم‌ها را کاهش دهد. یکی از مهم‌ترین راهکارها، آماده‌سازی صرافی‌های داخلی برای تغییر تدریجی از استفاده از تتر به رمزارزهایی مانند ترون، سایر استیبل‌کوین‌ها یا بیت‌کوین است. این تغییر نه تنها امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی را افزایش می‌دهد، بلکه ردیابی مبادلات مالی را برای نهادهای بین‌المللی دشوارتر می‌کند.
کارشناسان بر اهمیت تقویت زیرساخت‌های امنیتی و فایروال‌ها تأکید دارند. فشارهای بین‌المللی و احتمال حملات سایبری می‌تواند کارایی پلتفرم‌ها را کاهش دهد و حتی بخش‌هایی از اقتصاد دیجیتال ایران را در معرض تهدید قرار دهد. از این رو، تدوین استراتژی‌های جامع فنی و مدیریتی، آموزش کاربران و ارتقای استانداردهای امنیت سایبری از جمله اقداماتی است که می‌تواند پایداری و اعتماد فعالان اقتصادی را در شرایط تحریم حفظ کند.
دولت و ظرفیت‌های بلاکچین
کارشناسان معتقدند که دولت ایران باید توجه ویژه‌ای به ظرفیت‌های فناوری بلاکچین و رمزارزها داشته باشد، زیرا این فناوری‌ها می‌توانند نقش مهمی در توسعه و تقویت اقتصاد دیجیتال ایران ایفا کنند. با این حال، نباید چالش‌های مرتبط با آن نادیده گرفته شود؛ ضعف زیرساخت‌های دیجیتال، کمبود تخصص فنی و نوسانات قیمت رمزارزها همگی عواملی هستند که ممکن است اثربخشی این راهکارها را در حمایت از اقتصاد کاهش دهند.
همچنین، پروژه ریال دیجیتال که توسط بانک مرکزی ایران در دست توسعه است، نمونه‌ای از تلاش دولت برای استفاده از فناوری بلاکچین در بهبود عملکرد مالی کشور است، اما همچنان با محدودیت‌های قانونی و مقرراتی روبه‌رو است که می‌تواند دامنه اثرگذاری آن را کاهش دهد. با تقویت زیرساخت‌های دیجیتال، ارتقای امنیت سایبری و آموزش کاربران، می‌توان از مزایای این فناوری‌ها برای حمایت از اقتصاد دیجیتال ایران و افزایش تاب‌آوری اقتصادی در شرایط تحریم بهره برد، مشروط بر اینکه مدیریت ریسک‌ها به‌صورت واقع‌بینانه و مدبرانه انجام شود.