در پی افزایش تنشها در منطقه، وزیر دفاع ایالات متحده، پیت هیگست، بهطور علنی به ایران با حمایت از حوثیها یمن عواقب جدی به همراه خواهد داشت. این اظهارات در حالی مطرح میشود که مذاکرات هستهای میان دو کشور در جریان است و این تهدیدات میتواند بر روند دیپلماسی تأثیر بگذارد.
ایران با حمایت از حوثیها
ایران با حمایت از حوثیها ، با آغاز انقلاب یمن و جنبشهای مردمی در ۲۰۱۱، گروه انصارالله (حوثیها) در ابتدا یک بازیگر محلی با انگیزههای مذهبی بودند.ایران از طریق ابزارهای رسانهای (مثل العالم و المسیره) شروع به حمایت نرمافزاری از این گروه کرد.در سالهای ۲۰۱۳–۲۰۱۴، گزارشهای اولیه از ارسال سلاح، پهپاد و موشکهای کوتاهبرد از طریق عمان یا دریا مطرح شد.
از مارس ۲۰۱۵، با آغاز عملیات “طوفان قاطع” به رهبری عربستان سعودی علیه حوثیها، نقش ایران از «پشتیبانی معنوی» به «حمایت نظامی علنیتر» تغییر یافت.نیروهای حوثی با استفاده از موشکهای بالستیک و پهپادهایی که منشأ آنها به فناوری ایرانی مرتبط است، مراکز نفتی عربستان را هدف قرار دادند.نیویورک تایمز و مؤسسات تحقیقاتی مانند «مرکز صلح بون» بارها به وجود قطعات ایرانی در پهپادهای ساقطشده اشاره کردند.
تحریمها و تشدید تنش با آمریکا (۲۰۱۹–۲۰۲۳) : در این دوره، تحریمهای حداکثری علیه ایران باعث شد تهران از طریق گروههای نیابتی فشار بر آمریکا و متحدانش را افزایش دهد.حوثیها به عنوان ابزار فشار منطقهای ایران، حملات متعددی به کشتیها در دریای سرخ و پایگاههای سعودی انجام دادند.آمریکا در چندین نوبت کشتیهای حامل سلاحهای قاچاق ایرانی به یمن را توقیف کرد مانند کشتی “سافیز” ایالات متحده از مارس ۲۰۲۵ تاکنون بیش از ۱۰۰۰ هدف حوثی را در یمن هدف قرار داده و همزمان، وزیر دفاع آمریکا هشدارهای مستقیمی به ایران داده است.
.ایران با حمایت از حوثیها، وقوع درگیری نظامی مستقیم نیز افزایش مییابد. در جهانی که دیپلماسی باید راهحل بحرانها باشد، اصرار بر بازی با ابزارهای نیابتی، تنها امنیت منطقه را به آتش خواهد کشید و مسیر بازگشت به گفتوگو را دشوارتر میکند. ایران اکنون در نقطهای حساس ایستاده است؛ تصمیمهای امروز میتوانند آیندهاش را رقم بزنند.
تحذیر آمریکا به تهران
پیت هیگست در پیامی از طریق شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: ما حمایت مرگبار شما را از حوثیها میبینیم. شما بهخوبی میدانید که ارتش ایالات متحده چه تواناییهایی دارد و به شما هشدار داده شده است. شما عواقب آن را در زمان و مکان انتخابی ما پرداخت خواهید کرد. در ماههای اخیر، ایالات متحده بیش از هزار هدف مرتبط با حوثیها را در یمن مورد حمله قرار داده است. این اقدامات نشاندهنده افزایش فشار نظامی آمریکا برایران با حمایت از حوثیها.
تشدید عملیات نظامی آمریکا علیه حوثیها نشاندهنده فشار فزاینده ایالات متحده بر ایران و متحدانش در منطقه است. با وجود تلاشهای ایالات متحده برای محدود کردن تأثیر ایران در منطقه، این تشدید موجب پیچیدهتر شدن اوضاع در یمن و تقویت بیثباتی در منطقه میشود. از سوی دیگر، ایران با حمایت از حوثیها ادامه میدهد و آن را بخشی از سیاست منطقهای خود برای تقویت حضور خود در برابر متحدان ایالات متحده در خلیج فارس میداند.
مذاکرات هستهای در جریان
مذاکرات پرونده هستهای ایران از سال ۲۰۰۳ آغاز شد، زمانی که ایران وارد گفتگوهایی با اتحادیه اروپا در مورد فعالیتهای هستهای خود شد. وضعیت پیچیدهتر شد با اعمال تحریمها علیه ایران به دلیل ادامه فعالیتهای غنیسازی اورانیوم. در ۲۰۱۵، توافق هستهای ایران (برنامه جامع اقدام مشترک) حاصل شد که محدودیتهایی بر برنامه هستهای ایران اعمال کرد و در مقابل تحریمها لغو شد.
در ۲۰۱۸، ایالات متحده از توافق خارج شد و تحریمها دوباره اعمال شد. از آن زمان، ایران شروع به کاهش تعهدات هستهای خود کرد که منجر به مذاکرات غیرمستقیم با کشورهای بزرگ در ۲۰۲۱ برای احیای توافق شد. با وجود چالشها، مذاکرات همچنان ادامه دارد تا راهحلی دائمی برای جلوگیری از توسعه سلاحهای هستهای ایران پیدا شود و تحریمهای اقتصادی کاهش یابد.چالشهای اصلی شامل رفع کامل تحریمها و ارائه ضمانتهای قوی برای جلوگیری از استفاده ایران از برنامه هستهای خود برای مقاصد نظامی است.
مطالعه بیشتر: نزدیکی ایران به سلاح هستهای، مکانیزم ماشه را فعال میکند
واکنشهای بینالمللی
شورای امنیت سازمان ملل از مدتها قبل نسبت به نقض قطعنامههای بینالمللی توسط ایران و حمایت این کشور از گروههای مسلح غیرقانونی در یمن، از جمله حوثیها، هشدار داده است. اعضای شورا تأکید کردهاند ایران با حمایت از حوثیها که به نقض قطعنامههای ۲۲۱۶ و ۲۲۳۱ سازمان ملل منجر میشود که بر اساس آنها، هیچگونه حمایت خارجی از گروههای مسلح در یمن مجاز نیست. این حمایتها به شدت نگرانیهایی را در خصوص تشدید درگیریها در یمن و ایجاد بیثباتی در منطقه خلیج فارس و فراتر از آن برانگیخته است.
ایالات متحده و کشورهای غربی به ویژه بریتانیا و فرانسه به طور مداوم به ایران با حمایت از حوثیها واکنش نشان دادهاند. این کشورها ایران را به تجهیز و حمایت نظامی از حوثیها متهم کرده و این اقدامات را نه تنها نقض حقوق بینالملل بلکه تهدیدی برای امنیت منطقه و روند صلح در یمن میدانند. به علاوه، ایالات متحده بارها در برابر تهدیدات ایران در این زمینه واکنش نشان داده و به اعمال تحریمهای اقتصادی علیه افراد و نهادهای مرتبط با حمایت از حوثیها پرداخته است.