اطلس محرمانه فرونشست تازه‌ترین سندی است که ابعاد نگران‌کننده بحران فرونشست در ایران را آشکار می‌کند. این گزارش محرمانه که توسط سازمان نقشه‌برداری کشور تهیه شده، نشان می‌دهد میزان فرونشست زمین در بسیاری از استان‌ها چندین برابر معیارهای جهانی است و به تهدیدی جدی برای امنیت زیستی، زیرساخت‌ها و حتی میراث تاریخی ایران بدل شده است.
اطلس محرمانه فرونشست و واقعیت‌های پنهان‌شده
اطلس محرمانه فرونشست به‌عنوان یک سند کلیدی، نشان می‌دهد که بحران فرونشست در ایران نه یک مشکل محلی بلکه بحرانی ملی و گسترده است. در این اطلس، داده‌هایی دقیق از میزان فرونشست در استان‌های مختلف کشور ثبت شده که به گفته کارشناسان، تصویر واقعی و هولناکی از آینده ایران را به نمایش می‌گذارد. محرمانه بودن این سند باعث شده بسیاری از شهروندان از ابعاد واقعی خطر بی‌خبر بمانند، در حالی که زندگی روزمره و امنیت آن‌ها به‌شدت در معرض تهدید قرار دارد.
از سوی دیگر، اطلس محرمانه فرونشست زنگ خطری برای زیرساخت‌ها و میراث تاریخی کشور نیز هست. وقتی میزان فرونشست در برخی مناطق به بیش از ده برابر معیارهای جهانی می‌رسد، این یعنی خطوط انتقال نیرو، شبکه‌های حمل‌ونقل، بناهای شهری و حتی آثار باستانی در معرض نابودی هستند. پنهان کردن چنین اطلاعاتی به جای حل مسئله، تنها بی‌اعتمادی عمومی را افزایش می‌دهد و فرصت اقدام فوری برای نجات منابع حیاتی ایران را از بین می‌برد.
شهرهای در معرض خطر
بر اساس داده‌های رسمی، تهران، اصفهان و تبریز در ردیف نخست شهرهای در معرض خطر فرونشست قرار دارند. در تهران، برخی مناطق جنوبی و غربی به‌طور ویژه‌ای آسیب‌پذیرند و گزارش‌ها از نشست سالانه بیش از ۳۰ سانتی‌متر خبر می‌دهند؛ عددی که به‌گفته کارشناسان می‌تواند به فروپاشی زیرساخت‌های شهری و ترک خوردن هزاران ساختمان منجر شود. در اصفهان نیز زنگ خطر برای میراث جهانی این شهر، از جمله میدان نقش‌جهان و پل‌های تاریخی روی زاینده‌رود به صدا درآمده است. تبریز هم به‌دلیل رشد بی‌رویه شهرنشینی و برداشت گسترده آب‌های زیرزمینی، با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال نشست است.
علاوه بر این سه شهر بزرگ، استان‌هایی چون کرمان، البرز، یزد، همدان، قزوین و خراسان رضوی نیز با بحران مشابه روبه‌رو هستند. در کرمان، دشت بهرمان با فرونشست ۳۱ سانتی‌متری رکورددار است و کشاورزی منطقه را به مرز نابودی کشانده است. در یزد و سمنان، ترکیب خشکسالی طولانی‌مدت و حفر چاه‌های غیرمجاز شرایطی ایجاد کرده که حیات روستایی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل تهدید می‌شوند. این گستردگی جغرافیایی نشان می‌دهد که فرونشست دیگر محدود به چند نقطه خاص نیست، بلکه آینده بسیاری از شهرها و روستاهای ایران را به‌طور مستقیم تهدید می‌کند.
تهدید امنیت زیستی
اطلس محرمانه فرونشست نشان می‌دهد که این پدیده تنها یک مسئله زمین‌شناسی نیست، بلکه تهدیدی مستقیم برای امنیت زیستی میلیون‌ها شهروند ایرانی است. نشست تدریجی زمین باعث ترک خوردن خانه‌ها، غیرایمن شدن مدارس و بیمارستان‌ها و تخریب شبکه‌های آب و فاضلاب می‌شود؛ مسائلی که در نهایت سلامت و امنیت عمومی را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند موجی از جابه‌جایی اجباری جمعیت و افزایش بحران‌های اجتماعی و اقتصادی را به‌دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر، اطلس محرمانه فرونشست بر این نکته تأکید دارد که منابع حیاتی همچون آب آشامیدنی، خاک حاصلخیز و زیست‌بوم‌های طبیعی به‌شدت آسیب‌پذیر شده‌اند. نابودی سفره‌های آب زیرزمینی، خشک شدن تالاب‌ها و بیابان‌زایی، نتیجه مستقیم بی‌توجهی به مدیریت پایدار منابع است. وقتی زمین دیگر توان نگهداری از حیات را نداشته باشد، امنیت زیستی در ابعاد وسیع به خطر می‌افتد و جامعه با تهدیدی مواجه می‌شود که بازگشت‌ناپذیر خواهد بود.
نتیجه‌گیری
تهیه اطلس محرمانه فرونشست ایران به‌جای آن‌که آرامش‌بخش باشد، تصویری هولناک از آینده ترسیم می‌کند. وقتی در کشوری نرخ فرونشست چندین برابر معیارهای جهانی است، محرمانگی داده‌ها نه تنها کمکی به حل بحران نمی‌کند، بلکه اعتماد عمومی را نیز از بین می‌برد. ایران روی زمین فروریخته‌ای قرار گرفته است و ادامه بی‌تفاوتی مسئولان می‌تواند به بهای جان و آینده میلیون‌ها شهروند تمام شود.