اعتصاب رانندگان کامیون در ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حرکات صنفی چند سال اخیر، توجه‌ها را به مشکلات معیشتی و نقض حقوق کارگران جلب کرده است. این اعتصاب که در شهرهای مختلف کشور گسترش یافته، نشان‌دهنده نارضایتی عمیق جامعه کارگری و همچنین نضج اجتماعی در ایران است. در این گزارش، به بررسی علل اعتصاب، واکنش‌ها، و چالش‌های پیش‌روی این جنبش صنفی می‌پردازیم.
اعتصاب رانندگان کامیون؛ ریشه‌ها و خواسته‌ها
اعتصاب رانندگان کامیون از دل مشکلات اقتصادی شدید و فشارهای روزافزون بر زندگی آنها زاده شده است. از جمله دلایل اصلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش دستمزدها و افزایش هزینه‌های زندگی: با بالا رفتن قیمت‌ها و تورم بالا، درآمد رانندگان به هیچ وجه کفاف زندگی روزمره را نمی‌دهد.شرایط سخت کار و ساعات طولانی: رانندگان مجبورند ساعات زیادی پشت فرمان بگذرانند، بدون داشتن فرصت کافی برای استراحت.نبود بیمه و تأمین اجتماعی مناسب: بسیاری از رانندگان فاقد بیمه‌های کامل و خدمات درمانی هستند.کمبود تجهیزات و وضعیت ناوگان حمل‌ونقل: ناوگان فرسوده و عدم دسترسی به امکانات به‌روز باعث افزایش خطرات جاده‌ای و مشکلات فنی می‌شود
.نضج اجتماعی و تحولات پس از جنبش “زن، زندگی، آزادی”
پس از موج گسترده اعتراضات که با شعار «زن، زندگی، آزادی» شکل گرفت، فضای اجتماعی ایران دچار تحولات بزرگی شده و شاهد نضج اجتماعی قابل توجهی بوده است. این نضج اجتماعی تنها محدود به مطالبات زنان و حقوق آنها نبوده، بلکه شامل طیف وسیعی از اقشار جامعه، از جمله کارگران، قشرهای محروم و حتی رانندگان کامیون که نقش برجسته‌ای در اعتراضات داشته‌اند، مانند اعتصاب رانندگان کامیون، نیز شده است.
مطالبات آزادی، کرامت انسانی و برابری به اولویت اصلی گروه‌های مختلف تبدیل شده و زمینه را برای بحث‌های عمیق‌تری درباره عدالت اجتماعی، آزادی‌های مدنی و توزیع عادلانه منابع اقتصادی فراهم کرده است. به طور خاص در زمینه اعتصاب رانندگان کامیون، این نضج اجتماعی به وضوح در آگاهی رانندگان نسبت به حقوق اجتماعی و اقتصادی‌شان و پافشاری‌شان بر بهبود شرایط کار و درآمد در شرایط دشوار معیشتی قابل مشاهده است.
همچنین نحوه اعتراض و سازماندهی آن پیشرفت کرده و اعتصاب‌ها و تجمعات با هماهنگی بهتر و ساختارمندتر انجام می‌شود. معترضان از تجربیات گذشته برای جلب توجه افکار عمومی و ایجاد فشار سیاسی بهره می‌برند و تمرکز بیشتری بر مطالبات اقتصادی و اجتماعی به دور از خشونت دارند و بر گفت‌وگو و مذاکره به عنوان راه‌حل اختلافات تأکید می‌کنند.با وجود این نضج اجتماعی، چالش‌های جدی نیز وجود دارد، از جمله سرکوب‌های حکومتی و تلاش برای کاهش فضای دموکراتیک که بر استمرار حرکت‌های اعتراضی، از جمله اعتصاب رانندگان کامیون تأثیر منفی می‌گذارد و تلاش‌های سازمان‌یافته برای مقابله با این اعتصاب‌ها همچنان ادامه دارد. با این حال، ادامه‌دار بودن این اعتراضات نشان‌دهنده استحکام نضج اجتماعی و تمایل به تغییر واقعی است.
ضرورت حمایت مستقل و تقویت تشکل‌های کارگری
تشکل‌های کارگری مستقل، بدون وابستگی به دولت یا نهادهای قدرت، قادرند به صورت واقعی و مؤثر مطالبات و حقوق کارگران را نمایندگی کنند و صدای آنها را در مقابل کارفرمایان و مسئولان به گوش برسانند. این استقلال از هر گونه فشار سیاسی یا اقتصادی تضمین می‌کند که اهداف اصلی تشکل‌ها حفظ منافع کارگران باشد، نه منافع گروه‌های خاص یا دولت.در غیاب چنین تشکل‌های قوی، کارگران مجبورند به صورت پراکنده و بدون حمایت سازمانی با مشکلاتی مانند کاهش دستمزدها، عدم امنیت شغلی، شرایط نامناسب کاری، و نبود بیمه‌های درمانی و اجتماعی مقابله کنند. این وضعیت نه تنها باعث افزایش نارضایتی و ناامیدی در بین کارگران می‌شود، بلکه خطر افزایش اعتراضات پراکنده و ناپایدار را نیز در پی دارد.
از سوی دیگر، تقویت تشکل‌های کارگری به معنای فراهم آوردن ظرفیت‌های آموزشی، حقوقی و مدیریتی برای کارگران است تا بتوانند بهتر از حقوق خود دفاع کنند و در مذاکرات جمعی با کارفرمایان و دولت موفق‌تر عمل کنند. این تشکل‌ها می‌توانند با ایجاد شبکه‌های حمایت متقابل، به بهبود شرایط کاری، افزایش امنیت شغلی و ارتقاء سطح زندگی کارگران کمک کنند.
مطالعه بیشتر : اعتصاب کامیون‌داران؛ پژواکی از سال‌های خشم و بی‌پاسخی
جمع‌بندی
اعتصاب رانندگان کامیون نه تنها صدای اعتراض آنها به شرایط نابسامان است، بلکه نشان‌دهنده ضرورت اصلاحات اساسی در نظام کار و حمایت‌های اجتماعی در ایران است. تنها با همکاری همه‌جانبه و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان به بهبود شرایط کارگران و ایجاد عدالت اجتماعی دست یافت.