افزایش قیمت لبنیات در ایران به یکی از نشانه‌های آشکار بحران اقتصادی تبدیل شده است؛ بحرانی که فشار آن بر دوش اقشار کم‌درآمد و به‌ویژه اقلیت‌های قومی و مذهبی بیش از دیگران احساس می‌شود. در حالی‌که لبنیات از ارکان اصلی تغذیه سالم محسوب می‌شود، در بسیاری از مناطق محروم کشور، به کالایی لوکس و دور از دسترس تبدیل شده است. حذف تدریجی لبنیات از سفره خانوارهای اقلیت، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی و نشانه‌ای از تبعیض ساختاری در نظام توزیع و قیمت‌گذاری مواد غذایی است.
افزایش قیمت لبنیات
افزایش قیمت لبنیات در ماه‌های اخیر نه‌تنها توان خرید خانواده‌های ایرانی را به‌شدت کاهش داده، بلکه الگوی مصرف غذایی آن‌ها را نیز دستخوش تغییر کرده است. بسیاری از خانوارهای ساکن در مناطق محروم، به‌ویژه در استان‌هایی چون سیستان و بلوچستان، کردستان و خوزستان، گزارش داده‌اند که دیگر امکان خرید منظم لبنیاتی چون شیر، پنیر یا ماست را ندارند و این اقلام از سفره‌های روزانه‌شان حذف شده‌اند. در همین حال، داده‌های دریافتی از شهروندان نشان می‌دهد که در برخی مناطق، قیمت یک بسته پنیر به اندازه‌ی کل بودجه‌ی روزانه‌ی یک خانواده شده است. این در حالی است که افزایش قیمت لبنیات نه‌تنها با کاهش کیفیت همراه بوده، بلکه در برخی موارد، لبنیات فاسد یا آمیخته با آب نیز به فروش می‌رسد. چنین وضعیتی نه‌تنها تهدیدی برای امنیت غذایی است، بلکه زنگ خطری برای سلامت عمومی به‌ویژه کودکان و سالمندان در این مناطق محسوب می‌شود.
هزینه زیاد برای سفره‌ای خالی از ارزش
در حالی که مردم ایران با موجی از مشکلات اقتصادی و معیشتی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، یکی از ملموس‌ترین نمودهای این بحران در سفره‌های غذایی نمایان شده است. افزایش قیمت لبنیات به‌گونه‌ای بوده که حتی تهیه اقلام پایه‌ای مانند ماست یا پنیر، به دغدغه‌ای جدی برای میلیون‌ها خانوار تبدیل شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که خانواده‌ها ناگزیر شده‌اند برخی وعده‌های غذایی را حذف یا جایگزین‌هایی بی‌ارزش و کم‌کیفیت انتخاب کنند، تنها به این دلیل که بودجه‌شان پاسخ‌گوی نیازهای غذایی اصلی نیست. در این میان، افزایش قیمت لبنیات نه‌تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر احساس کرامت انسانی نیز تاثیر گذاشته؛ چرا که خانواده‌ها دیگر نمی‌توانند با آرامش و اطمینان، سفره‌ای ساده اما مغذی برای خود و فرزندانشان فراهم کنند. این هزینه‌های زیاد برای مواد غذایی‌ای که یا بی‌کیفیت‌اند یا از سبد غذایی حذف شده‌اند، نشان‌دهنده‌ی عمق شکاف طبقاتی و ناکارآمدی نظام در تأمین نیازهای اولیه مردم است.
تغییر الگوی مصرف در خانواده‌های کم‌درآمد
در ماه‌های گذشته، بسیاری از خانواده‌های کم‌درآمد به ناچار الگوی مصرف غذایی خود را تغییر داده‌اند. حذف مواد مغذی از جمله لبنیات و جایگزینی آن‌ها با اقلام ارزان‌تر اما بی‌ارزش، به یکی از راه‌حل‌های ناخواسته برای مقابله با فشار اقتصادی تبدیل شده است. افزایش قیمت لبنیات موجب شده که حتی خانواده‌هایی که تا پیش از این مصرف منظم شیر و ماست داشتند، اکنون تنها در موارد خاص یا با تخفیف‌های نادر به سراغ این محصولات بروند. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که خانواده‌ها بیشتر به خرید نان، برنج، یا مواد غذایی خشک و پرکالری روی آورده‌اند، چرا که ارزان‌تر بوده و سیرکننده‌تر هستند. با ادامه روند افزایش قیمت لبنیات، این تغییرات ممکن است در آینده به کاهش کیفیت سلامت عمومی، به‌ویژه در میان کودکان، منجر شود؛ کودکانی که در دوران رشد، بیش از هر زمان دیگر به تغذیه متعادل نیاز دارند.
بیشتر بخوانید : کمبود شیر خشک در ایران؛ چالشی پیش‌روی خانواده‌ها
جمع‌بندی
آنچه امروز در قالب افزایش قیمت لبنیات و کاهش قدرت خرید خانوارها مشاهده می‌شود، تنها یک نمود از بحران عمیق‌تری است که سلامت و امنیت تغذیه‌ای جامعه را تهدید می‌کند. حذف تدریجی مواد غذایی مغذی از سفره خانواده‌ها، به‌ویژه در میان اقشار کم‌درآمد و ساکنان مناطق محروم، می‌تواند در بلندمدت پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد. در چنین شرایطی، اتخاذ سیاست‌های حمایتی، کنترل قیمت‌ها، و تضمین کیفیت محصولات، نه تنها ضروری، بلکه اقدامی فوری برای پیشگیری از گسترش فقر تغذیه‌ای در کشور است.