مقامها و کارشناسان در تهران هشدار میدهند که ایران در آستانه فروپاشی اجتماعی وخامت شدید کیفیت هوا و ناامنی گسترده در تأمین غذا و دارو، زیر فشارهای جسمی و روانی فزایندهای قرار گرفتهاند.
حذف یارانههای دولتی بر نرخ ارز مورد استفاده برای واردات چندین کالای اساسی، مانند برنج، روغن، گوشت قرمز، خوراک دام و دارو، منجر به افزایش قابل توجه هزینههای زندگی شده است.
ایران در آستانه فروپاشی اجتماعی
قیمت بنزین بدون یارانه در روزهای آینده دوباره افزایش انتظار میرود، ویابد و نگرانیها از موج جدید تورم را تشدید کند.
یکی از مقامات سابق سازمان بهداشت عمومی، ناصر قاسمزاده، در مصاحبهای با روزنامه شرق این موضوع را افزود: بدون امنیت اقتصادی، امنیت روانی نیز ناقص است، مردم باید احساس امنیت کنند که در مواقع بیماری، سیستم بهداشتی از آنها محافظت میکند، قیمتها قابل پیشبینی هستند و اقتصاد ثبات کمتری دارد.”
رکود و فشار اقتصادی
تورم سریع و سقوط قدرت خرید، بسیاری از خانوادهها را مجبور کرده است که حتی از اقلام غذایی اساسی نیز صرف نظر کنند.
دسترسی به پروتئین و لبنیات دشوار شده است و حتی کالاهای اساسی مانند برنج و نان به دلیل افزایش شدید قیمتها برای بسیاری از مردم به طور فزایندهای غیرقابل دسترس میشوند، قاسمزاده با اشاره به نشانههای هشداردهنده در پایتخت میگوید: “حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از ساکنان تهران از اختلالات خفیف روانی مانند اضطراب و افسردگی رنج میبرند؛ عددی قابل توجه که نشاندهنده فشارهای سنگین زندگی روزمره است”.
با وجود ادعای دولت مبنی بر اینکه کارتهای یارانه الکترونیکی بخشی از مشکلات را جبران میکند، بسیاری معتقدند این حمایتها با سرعت افزایش قیمتها هماهنگ نیست و تنها زمانی موثر خواهد بود که بهطور مستمر متناسب با تورم تعدیل شود، مسئلهای که با بحران نقدینگی دولت، بسیار دشوار به نظر میرسد.
آرمان، ساکن تهران، در گفتوگو با ایران اینترنشنال میگوید: “مردم هر روز با نگرانیهای جدیدی بیدار میشوند، از نوسان نرخ ارز که روی همهچیز اثر دارد تا احتمال تعطیلی مدرسه و ادارهها به خاطر آلودگی هوا. انگار این فشار هیچوقت تمام نمیشود”.
فواد، پدری تهرانی، نیز این وضعیت را «چرخهای بیپایان» توصیف میکند: “هر بار برای یک مشکل، مثلاً خرید تجهیزات برای تأمین برق اضطراری، راهحلی پیدا میکنیم، بحران تازهای سر میرسد، این شرایط آدم را دچار درماندگی و فرسودگی روانی میکند”.
دارو در حال تمام شدن است
بحران زمانی شدیدتر شده که کمبود گسترده دارو و افزایش سنگین قیمت آن، بیماران بهویژه مبتلایان به بیماریهای مزمن یا وخیم را در وضعیت دشوارتری قرار داده است.
اکبر عبداللهی از سازمان غذا و دارو اخیراً هشدار داده که کارخانهها اکنون کمتر از یک ماه ذخیره برخی از داروهای ضروری را دارند، مراکز توزیع کمتر از دو ماه و داروخانهها کمتر از سه ماه.
او اعلام کرد که در حال حاضر ۲۱ داروی بیمارستانی با کمبود جدی مواجهاند و حدود ۸۰۰ داروی دیگر نیز بهدلیل بحران ارز و نقدینگی در معرض اختلال قرار دارند.
رئیس انجمن توزیعکنندگان دارو، ابراهیم هاشمی، نیز هشدار داده است: :در شرایط فعلی، کمبودها میتواند سال آینده شدیدتر هم بشود”.
رئیس انجمن بیماران تالاسمی، یونس عرب، وضعیت را بسیار بحرانیتر توصیف کرده و گفته است: “حذف یارانهها برای بیماران مثل صدور حکم اعدام است”.
او حتی گفته برخی خانوادهها ناچار شدهاند برای تأمین داروی فرزندانشان به فکر فروش اعضای بدن بیفتند.
جامعه در آستانه تنش
فشارهای اقتصادی و اجتماعی در کنار یکدیگر، شرایط را بیشازپیش پیچیده کرده است، در حالی که جریانهای تندرو برای تشدید اجرای حجاب فشار میآورند و کسبوکارهایی که از این سیاست پیروی نکنند هدف قرار میگیرند، سر ايران، مسعود پزشکیان نیز تاکنون نتوانسته به وعدههای خود درباره کاهش محدودیتهای اینترنتی عمل کند.
جامعهشناس ایمان جاجرمی، در گفتوگویی با روزنامه شرق هشدار داد که کشور در حال تجربه فضایی بسیار حساس و خطرناک است و افزود: “حتی مسائل ساده اجتماعی هم ممکن است به بحرانهای سیاسی تبدیل شوند”.