بازار فیلترشکن در ایران به یکی از پررونق‌ترین و جنجالی‌ترین بازارهای دیجیتال کشور تبدیل شده است. استفاده گسترده کاربران از وی‌پی‌ان‌ها و فیلترشکن‌ها، نه تنها دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی را ممکن می‌سازد، بلکه میلیاردها تومان گردش مالی ایجاد کرده و منافع گروه‌های سازمان‌یافته را تقویت می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۸۰ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند و نزدیک به یک‌سوم آنها نسخه‌های پولی را خریداری می‌کنند، امری که پیامدهای امنیتی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال دارد.
بازار فیلترشکن در ایران
بازار فیلترشکن در ایران این روزها به یک معضل پیچیده و چندوجهی تبدیل شده است. استفاده گسترده کاربران ایرانی از وی‌پی‌ان‌ها و فیلترشکن‌ها نه تنها نشان‌دهنده نیاز مردم به دسترسی آزاد به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی است، بلکه بازاری میلیاردی و پررونق ایجاد کرده که گروه‌های سازمان‌یافته و حتی برخی نهادهای دولتی از آن سود می‌برند. طبق گزارش‌ها، حدود ۸۰ درصد کاربران اینترنت در ایران از فیلترشکن استفاده می‌کنند و نزدیک به یک‌سوم آنها نسخه‌های پولی را خریداری می‌کنند، امری که گردش مالی سالانه این بازار را به چند هزار میلیارد تومان می‌رساند و آن را به یکی از پرسودترین بخش‌های اقتصادی دیجیتال کشور تبدیل کرده است.
بازار فیلترشکن در ایران علاوه بر منافع مالی، پیامدهای امنیتی گسترده‌ای نیز دارد. استفاده از سرورهای واسط و فیلترشکن‌ها موجب افزایش آسیب‌پذیری‌های سایبری و کاهش کیفیت شبکه می‌شود و بسیاری از حملات داخلی سایبری از همین مسیرها نشأت گرفته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این وضعیت بدون شفافیت و نظارت می‌تواند نه تنها اقتصاد دیجیتال، بلکه امنیت ملی و کسب‌وکارهای آنلاین را نیز تهدید کند.
چالش‌های سیاسی و تصمیم‌گیری
چالش‌های سیاسی مرتبط با رفع فیلترینگ پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایران به یکی از پیچیده‌ترین موضوعات دولت تبدیل شده است. اختلاف نظر بین مسئولان و نهادهای مختلف باعث شده تا تصمیم‌گیری درباره بازگشایی تلگرام، اینستاگرام و سایر پلتفرم‌ها با تأخیر و پیچیدگی همراه باشد. مخالفان معتقدند هرگونه اقدام به آزادسازی اینترنت ممکن است کنترل پیام‌رسان‌های خارجی را کاهش دهد و تهدیدی برای امنیت اطلاعات و فضای مجازی کشور ایجاد کند. در عین حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد که شروط سنگین دولت برای رفع فیلتر، فشارهای اقتصادی و منافع مالی گروه‌های ذی‌نفع را نیز در نظر گرفته است، و همین موضوع تصمیم‌گیری را به فرآیندی چندوجهی و سیاسی تبدیل کرده است.
فضای سیاسی چندپاره و نبود شفافیت، همچنین باعث شده تا حتی بازیگران غیررسمی در بازار فیلترشکن‌ها و اپراتورهای تلفن همراه، در برابر هر تغییر احتمالی مقاومت کنند. کارشناسان معتقدند تا زمانی که منافع مالی، فشارهای سیاسی و نبود سازوکار شفاف بر یکدیگر غلبه داشته باشد، روند تصمیم‌گیری دولت درباره رفع فیلتر کند و غیرشفاف باقی خواهد ماند. این شرایط نشان می‌دهد که چالش‌های سیاسی و تصمیم‌گیری در حوزه اینترنت تنها محدود به مسائل فنی نیست، بلکه با منافع اقتصادی و بازی‌های قدرت داخلی و بین‌المللی گره خورده است.