بازداشت معترضان بلوچ در جریان جنبش «ژن، ژیان، ئازادی» بار دیگر با صدور احکام سنگین از جمله اعدام برای دو جوان اهل زاهدان، نگرانی‌ها درباره سرکوب سیستماتیک اقلیت‌های قومی در ایران را افزایش داده است. در حالی که نهادهای حقوق بشری از شکنجه و نبود دادرسی عادلانه خبر می‌دهند، وضعیت یک نوجوان متهم نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
بازداشت معترضان بلوچ
بازداشت معترضان بلوچ در جریان اعتراضات گسترده‌ی جنبش «ژن، ژیان، ئازادی» با خشونت و برخوردهای شدید امنیتی همراه بود. بسیاری از این معترضان بدون ارائه دلیل قانونی یا دسترسی به وکیل بازداشت شده‌اند. از جمله این افراد، محمد درویش نارویی و یاسین کبدانی هستند که اکنون با حکم اعدام مواجه شده‌اند. در جریان این بازداشت‌ها، گزارش‌هایی از اعمال شکنجه، تهدید و محرومیت از حقوق اولیه منتشر شده است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط سازمان‌های حقوق بشری، بازداشت معترضان بلوچ نه‌تنها روندی بدون شفافیت حقوقی داشته، بلکه بسیاری از آنان نوجوان یا از اقشار آسیب‌پذیر جامعه بوده‌اند. استفاده از اتهامات امنیتی سنگین مانند «محاربه» برای توجیه این برخوردها، نگرانی‌های جدی درباره تبعیض سیستماتیک و نقض گسترده حقوق بشر ایجاد کرده است.
اتهامات سنگین و روند دادرسی غیرشفاف
بازداشت معترضان بلوچ همواره با طرح اتهاماتی سنگین از جمله «محاربه» و «افساد فی‌الارض» همراه بوده است؛ اتهاماتی که بدون ارائه مستندات معتبر و تنها بر اساس اعترافات تحت فشار و شکنجه، در دادگاه‌های انقلاب صادر می‌شوند. در پرونده محمد درویش نارویی و یاسین کبدانی نیز همین الگو تکرار شده و روند رسیدگی به پرونده آن‌ها با عدم شفافیت کامل همراه بوده است.
در بسیاری از موارد بازداشت معترضان بلوچ، نهادهای امنیتی مانع دسترسی متهمان به وکیل مستقل شده‌اند و خانواده‌ها نیز از جزئیات دادرسی بی‌اطلاع مانده‌اند. صدور احکام اعدام بر اساس روندهایی که معیارهای دادرسی عادلانه را نقض می‌کنند، از جمله نگرانی‌های جدی جامعه حقوق بشری درباره وضعیت اقلیت‌های قومی در ایران است.
نتیجه‌گیری
پرونده محمد درویش نارویی، یاسین کبدانی و بنیامین کوهکن تنها نمونه‌ای از سرکوب گسترده معترضان بلوچ در ایران است؛ سرکوبی که با بازداشت‌های فله‌ای، شکنجه، محرومیت از وکیل و صدور احکام سنگین همراه بوده است. تکرار صدور احکام اعدام برای معترضان، به‌ویژه از میان اقلیت‌های قومی، نشانه‌ای هشداردهنده از به‌کارگیری دستگاه قضایی برای خاموش‌کردن صدای مخالفان است.