تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران این روزها به دغدغه اصلی مردم و کارشناسان تبدیل شده است. درگیری‌های نظامی میان ایران و اسرائیل، بازارهای ارز، طلا، سوخت و سرمایه را با رکود و بحران کم‌سابقه‌ای روبه‌رو کرده است و نگرانی‌ها از آینده معیشت مردم و ثبات اقتصادی کشور را به اوج رسانده است.
تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران؛ بحران سوخت و صف‌های بنزین
تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران به‌طور روزمره در زندگی شهروندان به‌ویژه در بحران سوخت که هر روز شدیدتر می‌شود، ملموس است. حملات اسرائیل باعث نابودی یا از کار افتادن تأسیسات نفتی استراتژیک، از جمله انبارهای بزرگ نفت و پالایشگاه‌های اصلی شده و فلج نسبی در شبکه توزیع سوخت کشور به‌وجود آورده است. گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد که تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران تنها به اختلال در تأمین بنزین محدود نمانده و به تهدید مستقیم ذخایر استراتژیک سوخت کشور هم کشیده شده است، آن هم در شرایطی که دولت در جبران این کمبود ناتوان است، چرا که با محدودیت‌های بین‌المللی و دشواری واردات مواجه است.
در خیابان‌های تهران و دیگر کلانشهرها، صف‌های طولانی خودروها مقابل جایگاه‌های بنزین به امری روزمره تبدیل شده و ساعت‌ها انتظار همراه با اضطراب و نگرانی را به شهروندان تحمیل کرده است. دولت محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای اعمال کرده است؛ سهمیه سوخت‌گیری با کارت شخصی در پایتخت به ۲۵ لیتر کاهش یافته، در برخی شهرها به ۱۵ لیتر و در روستاها و شهرهای کوچک حتی به ۱۰ لیتر رسیده است. همچنین هر کارت سوخت تنها هر پنج ساعت یک‌بار امکان استفاده مجدد دارد تا تقاضا مهار شود. همزمان با طولانی‌تر شدن صف‌ها، نیروهای امنیتی و یگان‌های ویژه در جایگاه‌ها مستقر شده‌اند تا مانع از شکل‌گیری هرگونه تجمع یا اعتراض شوند و همین امر بر نگرانی‌های مردم افزوده است. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که تداوم این بحران به‌زودی به بخش‌های دیگر از جمله برق و گاز نیز کشیده شده و زمینه‌ساز بحرانی معیشتی و اجتماعی گسترده‌تر در کشور خواهد شد.
بازارهای جهانی؛ نفت در مسیر صعود
تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران فراتر از مرزهای کشور احساس می‌شود و بازارهای جهانی انرژی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. حملات متقابل و تهدیدهای جمهوری اسلامی برای بستن تنگه هرمز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرهای ترانزیت نفت جهان، موجب شده است که قیمت نفت خام در بازارهای بین‌المللی به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یابد. نفت برنت طی روزهای اخیر با رشدی بین ۸ تا ۱۳ درصد به محدوده ۷۰ تا ۷۸ دلار در هر بشکه رسیده و کارشناسان هشدار می‌دهند در صورت تشدید درگیری‌ها و عملی شدن تهدید مسدودسازی تنگه هرمز، این قیمت می‌تواند به بالای ۱۰۰ دلار برسد. تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران در این بخش نه تنها موجب جهش قیمت‌های جهانی شده بلکه هزینه‌های بیمه کشتی‌رانی و حمل‌ونقل را نیز افزایش داده و شرکت‌های حمل‌ونقل و ایرلاین‌ها را زیر فشار مضاعف برده است.
افزایش بهای نفت خام سبب شده است که سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های امن همچون طلا حرکت کنند و این روند فشار تورمی بیشتری بر اقتصاد ایران و جهان وارد آورده است. در این میان، بازارهای مالی جهانی هم با نوسانات شدیدی مواجه شده‌اند و بیم آن می‌رود که تداوم بحران، ثبات اقتصادی منطقه و حتی فراتر از آن را به خطر بیندازد.
چشم‌انداز نگران‌کننده؛ آینده‌ای مبهم برای اقتصاد
چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای پیش روی اقتصاد کشور قرار دارد و تاثیر جنگ بر اقتصاد ایران نه تنها در کوتاه‌مدت بلکه در بلندمدت نیز قابل مشاهده خواهد بود. ادامه درگیری‌های نظامی می‌تواند به سرعت ذخایر استراتژیک سوخت، مواد غذایی و کالاهای اساسی را کاهش دهد و فشار مضاعفی بر معیشت مردم وارد کند. در چنین شرایطی، صف‌های طولانی مقابل پمپ‌بنزین‌ها، کمبود اقلام ضروری و افزایش چشمگیر قیمت‌ها به واقعیت تلخ روزمره مردم تبدیل خواهد شد. از سوی دیگر، افزایش نرخ بیکاری، رکود بازار مسکن، سقوط شاخص‌های بورس و بی‌ثباتی شدید در بازار ارز و طلا از دیگر پیامدهای این وضعیت است. حتی در صورت پایان سریع جنگ، بازسازی اعتماد عمومی به بازارها، جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و بازگشت ثبات به اقتصاد ایران به زمان طولانی و سیاست‌های اقتصادی هوشمندانه نیاز خواهد داشت. کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت تداوم این بحران، تورم افسارگسیخته و موج جدیدی از فقر و نارضایتی اجتماعی در انتظار جامعه خواهد بود.
