هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین تهدید تازه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، مبنی بر تحریم کشورها و اشخاص خریدار نفت ایران، موجی از نگرانی‌های دیپلماتیک، اقتصادی و بین‌المللی به همراه داشته است. این هشدار در حالی صادر شده که مذاکرات برنامه‌ریزی‌شده برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران به تعویق افتاده و چین همچنان خریدار اصلی نفت ایران به شمار می‌رود. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این تهدید، سوابق تاریخی آن و پیامدهای احتمالی‌اش می‌پردازد.
هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین
دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی خود “تروث سوشیال ” اعلام کرد هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین که هرگونه خرید نفت یا محصولات پتروشیمی از ایران باید فوراً متوقف شود. او تاکید کرد هر شخص یا کشوری که از ایران نفت خریداری کند، مشمول تحریم‌های ثانویه خواهد شد و اجازه هیچ‌گونه تجارت با آمریکا را نخواهد داشت.این اظهارات تنها چند ساعت پس از تعویق مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا مطرح شد و نشانه‌ای از افزایش فشارها بر تهران تلقی می‌شود.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، چین در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۹۰ درصد از نفت خام و میعانات گازی صادراتی ایران را خریداری کرده است. با توجه به جنگ تجاری بین پکن و واشنگتن، این تهدید ممکن است روابط اقتصادی میان دو کشور را وارد مرحله جدیدی از تنش کند.
سایه تحریم‌ها بر صادرات انرژی تهران
رویکرد دونالد ترامپ در برابر ایران، به‌ویژه در حوزه انرژی، یکی از شدیدترین سیاست‌های تهاجمی آمریکا در دهه‌های اخیر به شمار می‌رود. از زمان خروج رسمی ایالات متحده از توافق برجام در سال ۲۰۱۸، ترامپ سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را در پیش گرفت. بخش کلیدی این سیاست، تلاش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود؛ سیاستی که با هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین رنگ عملیاتی به خود گرفت.
در مراحل ابتدایی، دولت ترامپ به برخی کشورها همچون چین، هند و ترکیه معافیت موقت اعطا کرد، اما این معافیت‌ها در آوریل ۲۰۱۹ لغو شد. پس از آن، آمریکا هشدار داد که هر کشور یا شرکتی که به واردات نفت از ایران ادامه دهد، با تحریم‌های ثانویه و قطع دسترسی به نظام مالی آمریکا مواجه خواهد شد.
نتیجه این اقدامات، کاهش بی‌سابقه صادرات نفت ایران از بیش از ۲.۵ میلیون بشکه در روز به کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه تا پایان ۲۰۲۰ بود. با وجود آنکه اقتصاد ایران از این فشارها آسیب دید، اما تهران با استفاده از روش‌های غیررسمی، فروش پنهانی و همکاری چین بخشی از صادرات خود را حفظ کرد.اکنون نیز، در سال ۲۰۲۵، هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین دوباره مطرح شده و این بار نیز چین به‌عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، در مرکز هدف‌گیری تهدیدهای اقتصادی کاخ سفید قرار گرفته است.
تجارت نفت زیر فشار
طبق آمار منتشرشده توسط اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، در سال ۲۰۲۳، چین حدود ۹۰ درصد از صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران را خریداری کرده است. این رقم نشان‌دهنده وابستگی شدید چین به منابع انرژی ایران است که به دلیل تحریم‌های جهانی علیه ایران، به‌ویژه از سوی ایالات متحده، به یکی از چالش‌های بزرگ در روابط بین دو کشور تبدیل شده است. در این میان، هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین به یکی از تهدیدات مداوم تبدیل شده است که هدف آن کاهش توانایی چین در خرید نفت ایران است، که این موضوع پیچیدگی‌های روابط دو کشور را در پی دارد.
چین که همواره در تلاش برای تأمین انرژی ارزان و پایدار برای رشد اقتصادی خود بوده، به‌طور خاص نفت ایران را در شرایطی خریداری می‌کند که بازارهای جهانی تحت تأثیر محدودیت‌های مختلف قرار دارند. یکی از مهم‌ترین دلایل این وابستگی، قیمت‌های رقابتی نفت ایران در مقایسه با دیگر عرضه‌کنندگان است. تحریم‌های غربی علیه ایران موجب شده است که این کشور به‌دنبال راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت خود به بازارهای غیررسمی باشد، و چین با استفاده از این شرایط توانسته به نفت ایران دسترسی پیدا کند. در همین راستا، هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین یکی از تهدیدات جدی است که هدف آن اعمال فشار بیشتر بر چین برای قطع واردات نفت از ایران است.
علاوه بر این، روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی چین و ایران به ویژه در چارچوب طرح “یک کمربند، یک جاده”، زمینه را برای تقویت تبادلات انرژی میان دو کشور فراهم کرده است. چین نه‌تنها نفت، بلکه میعانات گازی ایران را نیز به‌طور گسترده خریداری کرده است.
مطالعه بیشتر : تحریم مقامات قضایی ايران توسط اتحادیه اروپا
تهدید یا ابزار چانه‌زنی؟
هشدار نفتی ترامپ علیه ایران و چین، می‌تواند در چارچوب فشار برای امتیازگیری در مذاکرات تفسیر شود، اما در عین حال، خطر واقعی برای اقتصاد ایران و ثبات بازار نفت جهان محسوب می‌شود. در صورت اجرایی شدن کامل این تحریم‌ها، نه تنها تهران بلکه متحدان اقتصادی‌اش نیز با تصمیم‌های دشواری روبه‌رو خواهند شد.