تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» اقدامی جنجالی است که دولت آمریکا به رهبری دونالد ترامپ قصد دارد در جریان سفر قریب‌الوقوع او به عربستان سعودی اعلام کند. این تصمیم واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی برانگیخته و به‌دلیل ابعاد سیاسی و تاریخی آن، به‌ویژه در سایه تنش‌های مداوم میان ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، بسیار حساس تلقی می‌شود.
تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی»
نام «خلیج فارس» برای این پهنه آبی هزاران سال است که در اسناد تاریخی و جغرافیایی ذکر شده و ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران دارد. این نام از قدیم در منابع مختلف یونانی، رومی، اسلامی و اروپایی مورد استفاده قرار گرفته و هیچ‌گاه مورد اعتراض عمده‌ای در سطح جهانی نبوده است.در دوران‌های مختلف، نام این خلیج به‌طور پیوسته با نام ایران گره خورده است. حتی در متون قدیمی یونانی همچون «کتاب تاریخ هرودوت» و «مقدمه تاریخ‌نگاری» این نام ذکر شده است. این نام در دوران‌های مختلف تاریخی، حتی در دوران‌های پیش از اسلام، به‌طور عمومی استفاده می‌شد.
خلیج فارس به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع نفت و گاز جهان شناخته می‌شود. بخش زیادی از ذخایر نفتی و گازی دنیا در این منطقه قرار دارد. کشورهای از تولیدکنندگان اصلی نفت جهان هستند و این منطقه اهمیت ویژه‌ای در بازارهای جهانی انرژی دارد.تنگه هرمز که بین ایران و عمان واقع است، یکی از مهم‌ترین مسیرهای عبور نفت از خلیج فارس به اقیانوس هند و سایر نقاط دنیاست. در واقع، حدود یک‌پنجم نفت جهان از طریق این تنگه عبور می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود که خلیج فارس از نظر استراتژیک دارای اهمیت بسیار بالایی باشد.
تلاش برای تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» از دهه‌ها پیش آغاز شده است و در دوره‌های مختلف، برخی کشورهای عربی به‌ویژه پس از استقلال، این درخواست را مطرح کرده‌اند. این تلاش‌ها به‌ویژه در مجامع بین‌المللی و رسانه‌ها شدت یافته است، در حالی که ایران همواره با تأکید بر نام تاریخی و فرهنگی «خلیج فارس»، با این تغییر مخالفت کرده است.در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، پس از استقلال کشورهای عربی در منطقه خلیج فارس و شکل‌گیری هویت ملی جدید در این کشورها، برخی از این کشورها به‌ویژه عربستان سعودی و کویت، شروع به استفاده از نام «خلیج فارس» به «خلیج عربى» کردند.
روابط سیاسی و امنیتی
از سال ۲۰۱۵، جنگ داخلی در یمن آغاز شد و عربستان سعودی وارد این جنگ شد تا از دولت قانونی یمن که تحت رهبری رئیس‌جمهور عبد ربه منصور هادی قرار دارد، حمایت کند. این جنگ به یک درگیری منطقه‌ای تبدیل شد که شامل کشورهای بزرگ خلیج فارس نیز می‌شود. سعودی‌ها ، حمایت نظامی و مالی زیادی از دولت یمن کردند تا در برابر حوثی‌ها که از حمایت ایران برخوردار هستند، مقاومت کنند.این تلاش‌ها به‌ویژه در پی رقابت‌های شدید بین ایران و کشورهای عربی در منطقه خلیج فارس، از جمله در موضوعاتی مانند نفوذ سیاسی، اقتصادی و امنیتی، صورت گرفته است.
حمایت ایران از گروه حوثی‌ها در یمن و نقش آن در جنگ داخلی این کشور به‌طور قابل توجهی تأثیرگذار بوده و باعث شده تا یمن تبدیل به میدان رقابت مستقیم بین عربستان سعودی و ایران شود. در این راستا، تلاش برای تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» به‌عنوان بخشی از رقابت‌های گسترده‌تر در راستای تقویت هویت‌های ملی و منطقه‌ای کشورهای عربی مطرح می‌شود.
موضع‌گیری ترامپ و دولت آمریکا
یکی از جنبه‌های برجسته سیاست‌های دولت ترامپ، حمایت از کشورهای حاشیه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی، در برابر ایران بود. ترامپ در این راستا سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه ایران اتخاذ کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به خروج از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران اشاره کرد.در این میان، موضوع تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» به‌طور ضمنی در سیاست‌های دولت ترامپ مطرح شد. گزارش‌ها از برخی منابع آمریکایی حاکی از این بودند که ترامپ قصد داشت به‌ویژه در سفرهای رسمی خود به کشورهای عربی، از نام «خلیج عربی» استفاده کند.
این تغییر نام به‌عنوان یک اقدام نمادین برای تقویت روابط آمریکا با کشورهای عربی و به‌ویژه در راستای حمایت از ائتلاف ضدایرانی مطرح شده بود.دولت ترامپ سعی داشت روابط خود را با کشورهای حاشیه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی، تقویت کند. او در تلاش بود تا این کشورهای عربی را به حمایت بیشتر از سیاست‌های آمریکا در منطقه، به‌ویژه در مقابل ایران، جلب کند. این اقدامات از جمله تقویت همکاری‌های نظامی و اقتصادی با کشورهای عربی، موجب شد که ترامپ به‌طور غیررسمی از تغییر نام «خلیج فارس» به «خلیج عربی» حمایت کند. این حمایت از تغییر نام خلیج فارس به‌عنوان یک حرکت نمادین برای نشان دادن همبستگی با کشورهای عربی و کاهش نفوذ ایران در منطقه تلقی می‌شد.
مطالعه بیشتر : آیا مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در آستانه شکست قرار دارد؟
نتیجه‌گیری
خلیج فارس نه‌تنها یک پهنه آبی است، بلکه یک بخش از هویت تاریخی، فرهنگی و استراتژیک منطقه است. این منطقه با منابع عظیم انرژی، تنگه‌های حساس و موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای که دارد، از دیرباز در کانون توجه جهانی قرار داشته است. تغییر نام «خليج فارس » به «خلیج عربی» یا هر نام دیگری، نه‌تنها بر پایه علمی و تاریخی استوار نیست، بلکه می‌تواند تنش‌های سیاسی را در این منطقه افزایش دهد. بنابراین، ضروری است که تمام کشورها به تاریخ و هویت این منطقه احترام گذاشته و از هرگونه اقدام تحریک‌آمیز پرهیز کنند.