توقف غنی‌سازی اورانیوم، خواسته‌ای است که این روزها از دل جامعه مدنی ایران با صدایی بلند مطرح می‌شود. هم‌زمان با شدت گرفتن جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، صدها فعال مدنی، حقوق بشری و سیاسی در ایران با صدور بیانیه‌هایی خواستار پایان فوری درگیری‌ها و تعلیق برنامه هسته‌ای شدند. آنان می‌گویند که این سیاست‌ها نه تنها امنیت نیاورده، بلکه به فقر، سرکوب و انزوای کشور دامن زده است.
توقف غنی‌سازی اورانیوم؛ مطالبه معترضان
در روزهایی که جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل به اوج خود رسیده، درخواست برای توقف غنی‌سازی اورانیوم به یکی از محوری‌ترین مطالبات فعالان مدنی و سیاسی بدل شده است. بسیاری از امضاکنندگان بیانیه‌های اخیر بر این باورند که تداوم این برنامه نه تنها ایران را به آستانه درگیری‌های خطرناک‌تر سوق داده، بلکه سال‌هاست بهانه‌ای برای تحریم، سرکوب داخلی و فقر گسترده شده است.
آنان تأکید دارند که توقف غنی‌سازی اورانیوم می‌تواند گامی نخست برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای، بازگشت به مسیر دیپلماسی و فراهم‌سازی زمینه‌ای برای عبور از وضعیت کنونی باشد. از نگاه این گروه، برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی نه تضمین‌کننده امنیت است و نه حافظ منافع مردم، بلکه ابزار قدرت‌طلبی ساختار حاکم در برابر جامعه جهانی و شهروندان خود شده است.
چهره‌های سرشناس: جنگ به نفع مردم نیست
در بیانیه‌ای که توسط هفت تن از چهره‌های شناخته‌شده هنری، حقوق بشری و سیاسی ایران از جمله جعفر پناهی، نرگس محمدی، شیرین عبادی، محمد رسول‌اف، عبدالفتاح سلطانی، شهناز اکملی و صدیقه وسمقی امضا شده، به‌صراحت تأکید شده است که ادامه جنگ تنها به تخریب بیشتر کشور، تشدید سرکوب و افزایش درد و رنج مردم منجر خواهد شد.این افراد با اشاره به بحران‌های متعدد داخلی و خارجی، حکومت را فاقد مشروعیت و توانایی در حل مسائل کلان کشور دانسته‌اند.
آنان در بیانیه خود نوشتند: «ما خواهان توقف غنی‌سازی اورانیوم به‌عنوان نماد یک سیاست پرهزینه، بحران‌زا و بی‌نتیجه هستیم؛ سیاستی که طی دو دهه گذشته تنها فقر، تحریم و ناامنی برای مردم به‌همراه داشته است.»امضاکنندگان این بیانیه همچنین تأکید کرده‌اند که «هیچ امنیتی از مسیر هسته‌ای برای مردم حاصل نشده و جمهوری اسلامی باید فوراً با پذیرش واقعیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، مسیر توقف غنی‌سازی اورانیوم و پایان جنگ را در پیش بگیرد تا فرصت بازسازی اعتماد و امید در جامعه ایجاد شود.»به باور آنان، تداوم درگیری‌های نظامی و اصرار بر پروژه‌های شکست‌خورده، تنها به نفع دستگاه قدرت است و هزینه آن را مردمی می‌پردازند که سال‌ها زیر فشار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار گرفته‌اند.
تهدید خروج از معاهده ان‌پی‌تی در سایه اعتراض‌ها
هم‌زمان با افزایش اعتراضات فعالان مدنی و حقوق بشری به تداوم سیاست‌های تنش‌زا، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از تهیه لایحه‌ای برای خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خبر داده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند پیامدهای سنگینی برای جایگاه بین‌المللی ایران داشته باشد. در شرایطی که شعار توقف غنی‌سازی اورانیوم به مطالبه‌ای عمومی در میان منتقدان جنگ و بحران بدل شده، تهدید به خروج از این معاهده بین‌المللی، نشانه‌ای از تقابل کامل حکومت با مسیر دیپلماسی و مصالح ملی تعبیر می‌شود.
این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود تأکید کرده ایران برخی تعهدات خود را نقض کرده است؛ موضوعی که حتی در فضای داخلی نیز نگرانی‌هایی را دامن زده است. بسیاری از کنش‌گران معتقدند که ادامه روند فعلی و بی‌توجهی به خواست عمومی برای توقف غنی‌سازی اورانیوم، کشور را به سوی انزوا، تحریم‌های فلج‌کننده‌تر و بی‌ثباتی بیشتر سوق خواهد داد. آن‌ها بر این باورند که رویکرد هسته‌ای جمهوری اسلامی نه ابزار قدرت، بلکه عامل بی‌اعتمادی و بحران دائمی برای ملت ایران بوده است.
نتیجه‌گیری
در شرایطی که ایران درگیر یکی از بحرانی‌ترین تقابل‌های نظامی خود با اسرائیل است، صدای جامعه مدنی بیش از همیشه اهمیت یافته است. بیانیه‌های پی‌درپی از سوی هنرمندان، وکلا، فعالان حقوق بشر و شهروندان عادی نشان می‌دهد که مردم نه‌تنها خسته از جنگ و فشارهای سیاسی‌اند، بلکه به‌دنبال بازتعریف جایگاه ایران در جهان هستند؛ جایگاهی که به‌جای تقابل، بر گفت‌وگو، توسعه و کرامت انسانی استوار باشد.
مطالعه بيشتر : ۵۲۴ کشته در پنج روز؛ تهران در آتش جنگ ایران و اسرائیل
در این مسیر، توقف غنی‌سازی اورانیوم تنها یک مطالبه فنی یا سیاسی نیست، بلکه نماد تغییری اساسی در نگاه به آینده کشور است؛ تغییری که می‌خواهد به‌جای ساختن بمب، فرصتی برای ساختن جامعه‌ای آزاد و امن فراهم شود.اگر صدای مردم شنیده نشود، نه‌تنها خطر جنگ ادامه خواهد یافت، بلکه فرصت تاریخی برای عبور از بحران و بازسازی مشروعیت از دست خواهد رفت. اکنون لحظه‌ای حیاتی است که باید میان بقا در گذشته و حرکت به‌سوی آینده، یکی را انتخاب کرد.