در دنیای سینمای ایران، مرز میان آزادی هنری و محدودیتهای دولتی همواره نازک بوده است. فیلم کیک محبوب من که در جشنوارههای بینالمللی مانند برلین و شیکاگو موفقیتهای چشمگیری به دست آورد، حالا به کانون توجهات قضائی تبدیل شده است. کارگردانهای این فیلم، بهتاش صناعیها و مریم مقدم، به همراه تهیهکننده آن، غلامرضا موسوی، به اتهامهایی چون نشر اکاذیب و مشارکت در تهیه محتوای مبتذل محکوم شدهاند. این حکمی جنجالی در پی اتهاماتی است که بهطور مستقیم به چالشهای سینمای ایران و وضعیت آزادیهای هنری در آن مربوط میشود.
محرومیتها فیلم کیک محبوب من
فیلم کیک محبوب من که توانست در جشنوارههای بینالمللی همچون برلین و شیکاگو جوایز معتبری کسب کند، حالا در کانون توجهات قضائی قرار گرفته است. بهتاش صناعیها و مریم مقدم، کارگردانهای این فیلم، به همراه غلامرضا موسوی، تهیهکننده آن، پس از محاکمه به حبس تعلیقی و جزای نقدی محکوم شدهاند. این حکمی است که پرسشهای زیادی را در خصوص محدودیتهای اعمالشده بر سینمای ایران و تلاشهای دولت برای کنترل تولیدات هنری ایجاد کرده است.
اتهامهای جدی و چالشهای پیش روی سینماگران
بر اساس حکم صادره، این سه سینماگر به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی به ۱۴ ماه حبس تعزیری که به مدت ۵ سال تعلیق شده است و پرداخت جزای نقدی ۴۰۰ میلیون ریالی محکوم شدند. اما این پایان ماجرا نیست؛ اتهام مشارکت در تهیه محتوای مبتذل نیز به آنها وارد شد و منجر به صدور یک سال حبس تعزیری دیگر به مدت ۵ سال تعلیق و ضبط تجهیزات شد.
این سینماگران همچنین به دلیل نمایش فیلم بدون پروانه نمایش، به پرداخت جزای نقدی دیگری به مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال محکوم شدند.
سینمای ایران: میان فضای زیرزمینی و رسمی
فیلم کیک محبوب من با وجود دریافت پروانه ساخت، در ساختار رسمی سینمای ایران دچار محدودیتهای جدی شده بود. این فیلم که بهویژه در نمایشهای اروپایی موفقیتهای چشمگیری کسب کرده بود، با موضوعی بحثبرانگیز و پرداختی متفاوت در سینمای ایران به نمایش درآمد. روایت فیلم درباره یک زن است که در جستجوی آزادی در زندگی یکنواخت خود، تصمیم میگیرد شبی را خارج از قید و بندهای روزمره با مردی همسن خود سپری کند.
پس از جنبش “زن، زندگی، آزادی”در سال ۱۴۰۱، سینماگران ایرانی به شکلی زیرزمینی و خارج از قوانین رسمی فیلمهایی را تولید کردهاند که برخی از آنها در جشنوارههای بینالمللی به نمایش درآمدهاند. اما حالا، با این محکومیتها، سوالاتی درباره آزادی بیان در سینمای ایران و نقش حکومت در محدود کردن آزادیهای هنری مطرح شده است.