مسائل زنان و کودکان در ایران از حساس ترین و پیچیده ترین موضوعاتی است که با چالش های عمده ای در ارتباط با حقوق و آزادی ها مواجه هستند؛ با وجود تلاش‌های دولت و اصلاحات جزئی، شکاف‌های گسترده همچنان بر برخورداری آنها از حقوق اولیه‌شان تأثیر می‌گذارد.
ظلم به زنان بین قوانین و اعمال
زنان ایرانی با محدودیت‌های قانونی گسترده‌ای مواجه هستند که مهمترین آنها قوانین حجاب اجباری و محدودیت‌های آزادی رفت و آمد و مسافرت بدون اجازه قیم مرد است؛ قوانین خانواده همچنین به مردان کنترل قابل توجهی از جمله حق طلاق و حضانت می دهد که زنان را در موقعیت ضعیفی در برابر قانون قرار می دهد.
زنان همچنین از کمبود فرصت های شغلی و دستمزد برابر در مقایسه با مردان رنج می برند؛
وگزارش ها حاکی از آن است که نرخ مشارکت زنان در نیروی کار پایین است و آنها در معرض تبعیض آشکار در استخدام و ارتقاء قرار دارند؛ حتی فعالان حقوق زنان با سرکوب شدید از جمله دستگیری و زندان مواجه هستند؛ جنبش‌های متعددی مانند «چهارشنبه‌ی سفید» برای حقوق زنان ظهور کردند، اما با واکنش‌های تند مقامات مواجه شدند.
کودکان در ایران: قربانیان خاموش
کودکان در ایران به ویژه در مناطق روستایی با چالش های بزرگی روبرو هستند؛ گزارش ها حاکی از آن است که بیش از دو میلیون کودک به دلیل فقر و کمبود مدرسه در مناطق دور افتاده از تحصیل محروم هستند؛ علاوه بر این، بسیاری از دختران در سنین پایین ازدواج می کنند و آنها را از تحصیل محروم می کنند و آنها را در معرض خطرات اجتماعی و بهداشتی قرار می دهند؛ علاوه بر کار کودکان نیز یک مشکل برجسته است، زیرا کودکان خانواده های فقیر مجبور به کار برای حمایت از خانواده خود هستند؛ آنها اغلب در شرایط سخت و ناامن کار می کنند و آنها را در معرض استثمار و سوء استفاده قرار می دهند؛ واگرچه قوانینی وجود دارد که کودک آزاری را ممنوع می کند، اما اجرای آنها اغلب ضعیف است؛ همچنین فرزندانی که در خانواده‌های فاقد مدارک رسمی متولد می‌شوند نیز در کسب حقوق اولیه مانند آموزش و مراقبت‌های بهداشتی با مشکل مواجه هستند.
سرکوب و چالش های اجتماعی
علاوه بر قوانین تبعیض آمیز، زنان و کودکان از ستم اجتماعی و فرهنگی رنج می برند که محدودیت های اعمال شده بر آنها را تقویت می کند؛ ونظام سیاسی کنونی ایران بخشی از این مشکل است، زیرا امنیت و دفاع را به هزینه آموزش و رفاه اجتماعی در اولویت قرار می دهد.
مطالبات اصلاحی
درخواست ها در داخل و خارج از ایران برای اصلاحات واقعی که حقوق زنان و کودکان را تضمین می کند، رو به افزایش است؛ خواسته ها شامل لغو حجاب اجباری و قوانین تبعیض جنسی، تقویت قوانینی است که از کودکان در برابر ازدواج زودهنگام و کار کودکان محافظت می کند، و همچنین تضمین فرصت های برابر برای زنان و مردان، به ویژه در زمینه تحصیل و کار؛ اما وضعیت کنونی زنان و کودکان در ایران چالشی بزرگ در برابر تلاش‌ها برای دستیابی به عدالت اجتماعی و توسعه پایدار است؛ ایران به اصلاحات اساسی حقوقی و فرهنگی نیاز دارد تا وضعیت خود را بهبود بخشد و از آزار و اذیت محافظت کند؛ این نه تنها یک تعهد حقوق بشری است، بلکه یک ضرورت برای توسعه یک جامعه عادلانه تر و مرفه تر است.