شماره کارت بانکی؛ ابزار تازه دولت برای کنترل نان مردم

4

شماره کارت بانکی شهروندان حالا به یکی از ابزارهای اصلی دولت برای رصد خرید نان تبدیل شده است؛ اقدامی که با جمع‌آوری همزمان کد ملی و اطلاعات بانکی، مرزهای حریم خصوصی را جابه‌جا کرده و نگرانی‌های جدی درباره گسترش نظارت و کنترل دولتی بر زندگی روزمره مردم ایجاد کرده است.

شماره کارت بانکی

شماره کارت بانکی شهروندان، که روزگاری تنها برای انجام تراکنش‌های شخصی و خریدهای روزمره به کار می‌رفت، حالا در طرح‌های دولتی به ابزاری برای شناسایی و ردیابی مصرف‌کنندگان تبدیل شده است. مقامات می‌گویند هدف از این اقدام، جلوگیری از خریدهای نامتعارف و قاچاق آرد یارانه‌ای است، اما منتقدان هشدار می‌دهند که استفاده از شماره کارت بانکی برای چنین اهدافی می‌تواند مرزهای حریم خصوصی را به‌طور خطرناکی جابه‌جا کند.

در عمل، اتصال داده‌های هویتی مانند کد ملی به شماره کارت بانکی، امکان ساخت یک شبکه نظارتی یکپارچه را فراهم می‌کند که قادر است نه‌تنها خرید نان، بلکه هر تراکنش مالی را زیر ذره‌بین ببرد. این سطح از دسترسی به اطلاعات شخصی، بدون وجود نظارت مستقل و شفافیت کافی، می‌تواند به ابزاری برای کنترل اجتماعی و محدود کردن آزادی‌های فردی بدل شود.

از نظارت بر نان تا رصد جیب مردم

از نظارت بر نان تا رصد جیب مردم، فاصله‌ای کوتاه‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود. امروز شماره کارت بانکی به کلید اصلی دولت برای پیگیری خریدهای کوچک و بزرگ مردم تبدیل شده است؛ خریدهایی که ممکن است تنها چند قرص نان یا اقلام خوراکی روزمره باشند، اما حالا زیر نگاه دقیق نهادهای نظارتی قرار گرفته‌اند. این روند، نگرانی‌های جدی درباره گسترش کنترل بر زندگی شخصی و محدود کردن آزادی‌های اقتصادی ایجاد کرده است.

اتصال کد ملی به شماره کارت بانکی در عمل به معنای ایجاد یک سیستم نظارتی یکپارچه است که می‌تواند همه تراکنش‌های مالی را ثبت و تحلیل کند. در غیاب شفافیت و نهادهای نظارتی مستقل، این ابزار می‌تواند به سرعت از کنترل قاچاق آرد فراتر رفته و به ابزاری برای پایش رفتار اقتصادی و حتی اجتماعی شهروندان بدل شود؛ تغییری که به‌سادگی قابل بازگشت نخواهد بود.

جمع‌بندی

به جای تمرکز بر مجازات مصرف‌کننده خرد، دولت باید بر اصلاح نظام توزیع و مبارزه واقعی با قاچاق سازمان‌یافته تمرکز کند. سیاست‌هایی که به نام «نظارت» اجرا می‌شوند اما به نقض حریم خصوصی و کاهش اعتماد مردم می‌انجامند، نه تنها بحران‌ها را حل نمی‌کنند، بلکه خود به بحران تازه‌ای تبدیل می‌شوند.