محدودیت‌های ترافیکی جمعه در محورهای شمالی کشور بار دیگر خبرساز شد. پلیس راهور فراجا اعلام کرده است که به دلیل افزایش سفرها در تعطیلات پایان هفته، محدودیت‌های مقطعی و یک‌طرفه در مسیرهای پرتردد از جمله آزادراه تهران–شمال، محور هراز و محور فشم اجرا خواهد شد. این تصمیم با هدف مدیریت حجم بالای خودروها و پیشگیری از حوادث رانندگی اتخاذ شده است، اما هم‌زمان پرسش‌هایی جدی درباره کارآمدی این سیاست‌ها و پیامدهای آن برای مسافران و ساکنان محلی ایجاد کرده است.
محدودیت‌های ترافیکی جمعه
محدودیت‌های ترافیکی جمعه همواره به یکی از چالش‌های اصلی سفرهای شمال کشور تبدیل شده است. هر ساله با فرارسیدن تعطیلات آخر هفته، هزاران خودرو روانه جاده‌های هراز، چالوس و آزادراه تهران–شمال می‌شوند و همین مسئله، بار ترافیکی غیرقابل کنترلی ایجاد می‌کند. پلیس راهور با هدف کاهش تصادفات و مدیریت جریان خودروها، طرح‌های یک‌طرفه و انسداد مقطعی را اجرا می‌کند؛ اما منتقدان بر این باورند که این اقدامات صرفاً مُسکن موقت است و مشکل اصلی همچنان پابرجاست. تجربه نشان داده است که محدودیت‌های ترافیکی جمعه نه تنها مانع شکل‌گیری صف‌های طولانی در ورودی‌ها نشده، بلکه در بسیاری مواقع موجب سردرگمی مسافران و ایجاد گره‌های کور جدید در نقاط دیگر مسیر نیز شده است. به همین دلیل کارشناسان تأکید می‌کنند که برای حل این بحران نیاز به راه‌حل‌های ریشه‌ای مانند توسعه حمل‌ونقل عمومی و زیرساخت‌های پایدار وجود دارد.
یک‌طرفه شدن محور مرزن‌آباد
یک‌طرفه شدن محور مرزن‌آباد از ساعت ۱۵ روز جمعه به سمت تهران (شمال به جنوب) از سوی پلیس راهور اعلام شده است. این تصمیم با هدف تسهیل بازگشت مسافران از شمال کشور و کاهش حجم سنگین خودروها اتخاذ شده، اما تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که یک‌طرفه شدن جاده‌ها بیشتر از آنکه مشکل را حل کند، تنها بار ترافیک را به جاده‌های فرعی و روستاهای اطراف منتقل کرده است. همین امر موجب نارضایتی ساکنان محلی شده که با افزایش تردد خودروهای غریبه، با مشکلاتی همچون آلودگی صوتی، ازدحام و دشواری دسترسی به مسیرهای اصلی روبه‌رو می‌شوند.
از سوی دیگر، بسیاری از مسافران معتقدند که یک‌طرفه شدن محور مرزن‌آباد در عمل باعث طولانی‌تر شدن مسیر بازگشت و ایجاد گره‌های کور در دیگر نقاط جاده‌ای می‌شود. به باور کارشناسان، این سیاست‌ها بدون توسعه زیرساخت‌های پایدار، راهکاری مقطعی است که تنها فشار روانی و خستگی سفر را افزایش می‌دهد. آن‌ها تأکید می‌کنند که برای مدیریت اصولی ترافیک باید به سمت راه‌حل‌های پایدار مانند توسعه حمل‌ونقل عمومی، بهبود جاده‌های جایگزین و مدیریت زمان‌بندی سفرها حرکت کرد.
پیامدهای اجتماعی و انتقادها
تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که محدودیت‌های ترافیکی جمعه نه تنها به کاهش مشکلات سفرهای شمال کشور منجر نشده، بلکه گاه پیامدهای اجتماعی گسترده‌تری نیز به دنبال داشته است. مسافران در بسیاری از مواقع با ساعت‌ها توقف در جاده‌ها روبه‌رو می‌شوند که این مسئله علاوه بر خستگی و استرس، موجب افزایش تنش میان رانندگان و حتی بروز درگیری‌های لفظی و فیزیکی شده است. از سوی دیگر، ساکنان محلی نیز با تراکم بی‌رویه خودروها در معابر فرعی و محلی، فشار مضاعفی را تحمل می‌کنند و کیفیت زندگی روزمره آنان به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
در کنار این مشکلات، بسیاری از کارشناسان ترافیک بر این باورند که تکرار سیاست‌های مشابه بدون اصلاح ساختاری، به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به مدیریت راهنمایی و رانندگی منجر می‌شود. آنان تأکید می‌کنند که محدودیت‌های ترافیکی جمعه صرفاً به عنوان راه‌حلی کوتاه‌مدت عمل کرده و نه تنها از بار سنگین خودروها نمی‌کاهد، بلکه حس بی‌برنامگی و نبود راهبرد پایدار را در میان مردم تقویت می‌کند. به اعتقاد این کارشناسان، ادامه این وضعیت می‌تواند سرمایه اجتماعی را تضعیف کرده و شکاف میان مردم و مسئولان را عمیق‌تر سازد.
جمع‌بندی
محدودیت‌های ترافیکی روز جمعه ۱۱ مهرماه، بار دیگر توجه افکار عمومی را به بحران ترافیک جاده‌های شمالی جلب کرده است. اگرچه پلیس راهور این محدودیت‌ها را برای ایمنی مسافران ضروری می‌داند، اما تجربه نشان داده است که بدون راهکارهای پایدار، این اقدامات مقطعی تنها بخشی از مشکل را به تعویق می‌اندازد.بحران ترافیک در جاده‌های شمالی، نه تنها مسئله‌ای فنی بلکه موضوعی اجتماعی و اقتصادی است که بر کیفیت زندگی میلیون‌ها شهروند تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، انتظار می‌رود سیاست‌گذاران فراتر از مسدودسازی مقطعی، به دنبال راه‌حل‌های ریشه‌ای باشند.