موجودات فضایی سال‌هاست که ذهن بشر را به خود مشغول کرده‌اند و پرسش‌های بی‌پاسخ زیادی درباره امکان وجود حیات در خارج از زمین ایجاد کرده‌اند. بسیاری تصور می‌کنند که اگر حیات فرازمینی وجود داشته باشد، باید در سیاره‌ها یا کهکشان‌های بسیار دور باشد. اما پژوهش‌های جدید ناسا نشان می‌دهد که شاید یکی از کواکب کوچک و نزدیک ما، یعنی سیاره کوتوله سرس، در گذشته شرایطی مناسب برای شکل‌گیری حیات میکروبی داشته است. این کشف تازه، نگاه دانشمندان را به منظومه شمسی دگرگون کرده است.
موجودات فضایی و شواهد علمی جدید
پژوهش‌های اخیر ناسا افق تازه‌ای در بحث موجودات فضایی گشوده است. بررسی‌های انجام‌شده روی سیاره کوتوله سرس نشان می‌دهد که این جرم آسمانی کوچک، میلیاردها سال پیش دارای شرایطی بوده است که می‌توانست محیطی مناسب برای شکل‌گیری و بقای حیات میکروبی فراهم کند. وجود آب‌های زیرزمینی شور، مولکول‌های کربن آلی و انرژی حاصل از تجزیه رادیواکتیو، عواملی هستند که محیط سرس را به مکانی بالقوه برای رشد حیات تبدیل کرده‌اند. این شواهد علمی نه‌تنها نگاه محققان را به سرس تغییر داده است، بلکه پرسش‌های اساسی درباره گستردگی و تنوع حیات در منظومه شمسی ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، مدل‌های شبیه‌سازی‌شده نشان می‌دهد که در گذشته جریان‌های آب گرم از اعماق سرس به سطح آن رسیده و ترکیبات معدنی و گازهای محلول را به سطح منتقل کرده‌اند. این شرایط شباهت زیادی به دریچه‌های حرارتی زمین دارد؛ جایی که زندگی میکروبی در اعماق اقیانوس‌ها شکل گرفته است. بنابراین، امکان آن وجود دارد که موجودات فضایی به‌صورت میکروبی در این محیط‌های منحصر به فرد پدید آمده باشند. این یافته‌ها اهمیت بالایی دارند زیرا نشان می‌دهند که شاید ما برای کشف حیات نیازی به سفر به کهکشان‌های دور نداشته باشیم، بلکه پاسخ در همسایگی نزدیک ما پنهان شده باشد.
کشف‌های ماموریت داون ناسا
در سال ۲۰۱۸، فضاپیمای داون ناسا توانست لایه‌های بازتابنده‌ای را بر سطح سرس شناسایی کند. در ابتدا تصور می‌شد این لایه‌ها یخ یا سنگ‌های خاص باشند، اما بررسی‌ها ثابت کرد که آن‌ها نمک‌های باقی‌مانده از آب مایع بوده‌اند. به عبارت دیگر، سرس زمانی دارای فعالیت‌های هیدروترمال بوده که می‌توانسته شرایط لازم برای شکل‌گیری موجودات زنده ابتدایی را فراهم کند.
شبیه‌سازی گذشته سرس
دانشمندان ناسا با استفاده از مدل‌های کامپیوتری توانسته‌اند گذشته سیاره کوتوله سرس را بازسازی کنند. نتایج این شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که بین ۲٫۵ تا ۴ میلیارد سال پیش، فعالیت‌های رادیواکتیوی درون سرس موجب تولید گرما و ایجاد اقیانوس‌های زیرزمینی از آب شور شده است. این شرایط به گونه‌ای بوده که می‌توانست انرژی شیمیایی لازم را برای شکل‌گیری و بقای حیات میکروبی فراهم کند. چنین محیطی در نظریه‌های علمی به عنوان یکی از بسترهای احتمالی برای پیدایش موجودات فضایی در منظومه شمسی معرفی شده است.
علاوه بر این، شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که آب گرم نزدیک هسته سرس تا دمای بیش از ۲۷۰ درجه سانتی‌گراد رسیده و سپس با آب سرد سطحی ترکیب شده است. این فرآیند جریان‌های معدنی و گازی را به وجود آورده که شباهت زیادی به دریچه‌های حرارتی اعماق اقیانوس‌های زمین دارند. در چنین محیط‌هایی، زندگی میکروبی می‌تواند شکوفا شود و همین شباهت باعث شده است که محققان احتمال حضور موجودات فضایی میکروبی در تاریخ اولیه سرس را جدی بگیرند. این یافته‌ها افق‌های تازه‌ای را در درک ما از مکان‌های قابل سکونت در منظومه شمسی باز می‌کند.
نتیجه‌گیری
کشف شرایط قابل سکونت در گذشته سرس، یادآور این نکته است که حیات ممکن است بسیار فراگیرتر از آن چیزی باشد که بشر تاکنون تصور می‌کرده است. حتی اگر موجودات فضایی پیشرفته‌ای در کار نبوده، وجود حیات میکروبی در چنین محیطی نشان می‌دهد که منظومه شمسی ما نیز زمانی پر از فرصت‌های زیستی بوده است. این یافته می‌تواند دیدگاه انسان نسبت به جایگاه خود در جهان را دگرگون سازد و امید به کشف زندگی در جهان‌های دیگر را تقویت کند.