کمبود دارو در زمستان به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های نظام سلامت کشور تبدیل شده است. با نزدیک‌شدن فصل سرما و افزایش تقاضا برای داروهای مربوط به سرماخوردگی، آنفلوآنزا و بیماری‌های تنفسی، کارشناسان نسبت به بروز اختلال در زنجیره تأمین دارو هشدار می‌دهند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تأخیر در تخصیص ارز، دشواری واردات مواد اولیه و ضعف در هماهنگی میان نهادهای مرتبط، می‌تواند بازار دارویی کشور را با بحران روبه‌رو کند. در همین راستا، سازمان غذا و دارو بر لزوم برنامه‌ریزی زودهنگام، پیش‌بینی دقیق تقاضا و تقویت ذخایر دارویی پیش از آغاز فصل سرما تأکید دارد. بی‌توجهی به این هشدارها ممکن است دسترسی بیماران به داروهای ضروری را با مشکل مواجه کرده و سلامت عمومی جامعه را تهدید کند.
کمبود دارو در زمستان
کمبود دارو در زمستان به‌عنوان یکی از نگرانی‌های اصلی نظام سلامت، بار دیگر در صدر هشدارهای رسمی قرار گرفته است. با افزایش شیوع بیماری‌های فصلی و رشد تقاضا برای داروهای عمومی، هرگونه اختلال در روند تأمین می‌تواند آثار گسترده‌ای بر بازار دارویی کشور بر جای بگذارد. کارشناسان تأکید دارند که تجربه سال‌های اخیر نشان داده است، نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مسئول و تأخیر در تخصیص منابع ارزی، زمینه‌ساز بحران‌های پیاپی در حوزه دارو شده است. در چنین شرایطی، حفظ تداوم تولید و واردات مواد اولیه دارویی، نقشی اساسی در پایداری نظام تأمین دارد.
از سوی دیگر، کمبود دارو در زمستان می‌تواند به بروز نارضایتی اجتماعی و فشار مضاعف بر بیماران منجر شود. بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن بیش از دیگران از این وضعیت آسیب می‌بینند و نوسانات قیمتی در داروها، بار مالی سنگینی بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد. کارشناسان حوزه سلامت خواستار آن هستند که سازمان غذا و دارو با همکاری وزارتخانه‌های مرتبط، نسبت به تأمین پیش‌دستانه داروهای ضروری اقدام کرده و از بروز بحران در ماه‌های سرد سال جلوگیری کند.
تخصیص ارز و ترخیص سریع؛ چالش همیشگی صنعت دارو
عبداللهی‌اصل با اشاره به نقش کلیدی منابع ارزی در پایداری بازار دارو گفت: «تخصیص به‌موقع منابع ارزی و تسریع در ترخیص مواد اولیه دارویی، از مهم‌ترین اقدامات برای تقویت جریان تأمین دارو در کشور است.» در سال‌های گذشته، تأخیر در انتقال ارز و مشکلات ناشی از تحریم‌ها، منجر به ایجاد کمبودهایی در بازار دارویی شد که برخی بیماران، به‌ویژه مبتلایان به بیماری‌های مزمن، آسیب جدی دیدند. به گفته کارشناسان، اگر دولت در ماه‌های آینده به‌صورت پیش‌دستانه منابع ارزی لازم را تأمین نکند، احتمال تکرار این وضعیت در زمستان پیش‌رو وجود دارد.
لزوم هماهنگی و همکاری میان نهادهای مرتبط
با نزدیک‌شدن فصل سرما، کمبود دارو در زمستان به یکی از نگرانی‌های اصلی نظام سلامت تبدیل شده و نیاز به هماهنگی دقیق میان نهادهای مرتبط بیش از پیش احساس می‌شود. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که هرگونه ضعف در همکاری بین وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و تولیدکنندگان دارو، می‌تواند جریان تأمین داروهای حیاتی را مختل کرده و دسترسی مردم، به ویژه بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، را با مشکل مواجه سازد. کارشناسان بر این باورند که کمبود دارو در زمستان تنها یک مشکل موقتی نیست بلکه نشانه‌ای از ضعف ساختاری در مدیریت زنجیره تأمین دارو و برنامه‌ریزی فصلی است که پیامدهای جدی برای سلامت عمومی جامعه به همراه دارد.
برای پیشگیری از چنین بحرانی، ایجاد سیستم هشدار زودهنگام برای پیش‌بینی دقیق تقاضا، تقویت ذخایر دارویی و اطلاع‌رسانی مستمر به مردم از اولویت‌های اصلی است. علاوه بر این، همکاری مستمر میان بخش‌های دولتی و خصوصی، هماهنگی میان تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد اولیه و برنامه‌ریزی منسجم در تأمین داروهای ضروری، می‌تواند تاب‌آوری زنجیره تأمین را افزایش داده و از بروز بحران در فصل سرما جلوگیری کند. در غیر این صورت، احتمال تکرار کمبودها، افزایش نوسانات قیمت و فشار مضاعف بر بیماران، به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر، بسیار بالا خواهد بود.
جمع‌بندی
با نزدیک شدن به فصل سرما، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی میان نهادهای مسئول برای جلوگیری از کمبود دارو در زمستان بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که هرگونه تأخیر در تأمین ارز، واردات مواد اولیه و ضعف در هماهنگی میان تولیدکنندگان و سازمان‌های دولتی، می‌تواند بازار دارویی کشور را با نوسانات شدید و کمبود دارو مواجه کند. بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن و گروه‌های آسیب‌پذیر بیشترین فشار را از این وضعیت متحمل می‌شوند و نوسانات قیمت دارو، بار مالی مضاعفی بر خانواده‌ها وارد می‌کند.
به همین دلیل، ایجاد سیستم پیش‌بینی دقیق تقاضا، تقویت ذخایر دارویی پیش از شروع فصل سرما، اطلاع‌رسانی مستمر به مردم و همکاری نزدیک میان بخش‌های دولتی و خصوصی از اولویت‌های اصلی برای پایداری زنجیره تأمین دارو است. تنها با اتخاذ این اقدامات پیش‌دستانه می‌توان از تکرار بحران‌های گذشته جلوگیری کرد و اطمینان حاصل کرد که بیماران در فصل سرما به داروهای ضروری دسترسی پایدار و مطمئن داشته باشند.