وضعیت زیرساخت‌های ایران در سال‌های اخیر به یکی از نگرانی‌های جدی مردم و کارشناسان تبدیل شده است. از فرسودگی جاده‌ها و خطوط ریلی گرفته تا بحران آب، برق و ضعف در زیرساخت‌های دیجیتال، همه حکایت از عقب‌ماندگی ساختاری در کشوری دارد که به‌لحاظ منابع انسانی و طبیعی، جزو غنی‌ترین کشورهای منطقه است. این در حالی است که برخی کشورهای همسایه، به‌ویژه امارات ، با سرعتی چشمگیر در مسیر توسعه زیرساخت‌ها حرکت می‌کنند و آینده‌ای متفاوت برای خود می‌سازند.
وضعیت زیرساخت‌های ایران
وضعیت زیرساخت‌های ایران در سال‌های اخیر به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های عمومی و تخصصی تبدیل شده است. کارشناسان معتقدند وضعیت زیرساخت‌های ایران نه تنها پاسخگوی نیازهای فعلی جامعه نیست، بلکه در صورت ادامه این روند، می‌تواند مانع بزرگی برای توسعه اقتصادی، رفاه اجتماعی و رقابت منطقه‌ای کشور باشد. از قطعی مکرر برق و کمبود آب در شهرهای بزرگ گرفته تا مشکلات گسترده در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی و هوایی، همه اینها نشانه‌هایی آشکار از ضعف زیرساختی است که نتیجه سال‌ها بی‌توجهی، سوءمدیریت و نبود برنامه‌ریزی بلندمدت محسوب می‌شود. درحالی‌که کشورهای همسایه با سرعت در حال تقویت زیرساخت‌های خود هستند، ایران همچنان با مشکلات ابتدایی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ مسأله‌ای که اگر جدی گرفته نشود، شکاف توسعه‌ای ایران با منطقه را بیش از پیش عمیق خواهد کرد.
امارات؛ سرمایه‌گذاری بلندمدت روی آینده
امارات در سال‌های اخیر نشان داده است که برای توسعه و آینده‌سازی، هیچ راهی جز سرمایه‌گذاری گسترده و اصولی در زیرساخت‌ها وجود ندارد. این کشور با بهره‌گیری از درآمدهای نفتی، جذب سرمایه خارجی و مدیریت متمرکز، پروژه‌های بزرگی را عملیاتی کرده که نمونه آن در منطقه کمتر دیده می‌شود. بندر جبل‌علی، که به یکی از مهم‌ترین قطب‌های تجاری جهان تبدیل شده، مترو دبی که ظرف یک دهه ساخته شد، شهر هوشمند مصدر و برج خلیفه تنها بخشی از این پیشرفت چشمگیر است. درحالی‌که امارات با چنین رویکردی، خود را برای آینده‌ای رقابتی و پایدار آماده می‌کند، وضعیت زیرساخت‌های ایران همچنان بحرانی و نگران‌کننده است.
ایران با وجود منابع عظیم نفت، گاز و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، سال‌هاست که از فرصت‌های طلایی توسعه زیرساخت محروم مانده است. بحران آب، فرسودگی جاده‌ها، نبود شبکه حمل‌ونقل کارآمد و ضعف در زیرساخت‌های دیجیتال، تنها بخشی از مشکلات جاری کشور است. در این میان، وضعیت زیرساخت‌های ایران نه تنها توان رقابت با کشورهای منطقه را ندارد، بلکه بسیاری از ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را نیز محدود کرده است. تجربه امارات نشان می‌دهد که بدون تصمیمات شجاعانه و سرمایه‌گذاری بلندمدت، نمی‌توان انتظار آینده‌ای روشن داشت.
مقایسه عینی؛ اعداد چه می‌گویند؟
وقتی پای مقایسه به میان می‌آید، آمار و ارقام بهتر از هر چیز دیگری واقعیت‌ها را آشکار می‌کنند. فرودگاه بین‌المللی دبی با ظرفیت جابه‌جایی بیش از ۸۶ میلیون مسافر در سال، نه‌تنها یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های جهان است، بلکه از نظر کیفیت خدمات و امکانات رفاهی نیز در سطح استانداردهای جهانی قرار دارد. در مقابل، وضعیت زیرساخت‌های ایران در حوزه حمل‌ونقل هوایی به شدت ضعیف و نگران‌کننده است؛ بسیاری از فرودگاه‌های کشور حتی فاقد امکانات اولیه هستند و بخش قابل توجهی از ناوگان هوایی ایران فرسوده و قدیمی است.
در بخش حمل‌ونقل ریلی، مترو دبی ظرف تنها ۱۰ سال ساخته و به بهره‌برداری کامل رسیده است، با ۸۹ کیلومتر خطوط ریلی مدرن و سیستم مدیریت هوشمند. اما در ایران، پروژه‌های مشابه مترو در تهران و سایر شهرها، دهه‌هاست که یا نیمه‌کاره رها شده‌اند یا با سرعتی بسیار کند پیش می‌روند، که این مسئله خود نشانه‌ای از ضعف در مدیریت پروژه و سرمایه‌گذاری است.
بیشتر بخوانید : امارات دستاوردهای اقتصادی تاریخی؛ در حالی که ایران در بحران‌ها غرق است
شهر هوشمند مصدر در امارات، نماد برنامه‌ریزی دقیق و آینده‌نگری در توسعه پایدار است. درحالی‌که در ایران، مشکلات روزمره مانند بحران آب، آلودگی هوا، فرسودگی شهری و بافت‌های فرسوده، مستقیماً حاصل بی‌توجهی به زیرساخت‌هاست. نمی‌توان انکار کرد که وضعیت زیرساخت‌های ایران نه‌تنها پاسخگوی نیازهای فعلی جامعه نیست، بلکه مانعی جدی بر سر راه توسعه اقتصادی، رفاه اجتماعی و حتی امنیت ملی کشور است.
نتیجه‌گیری
نقشه راه آینده هر کشوری بدون زیرساخت‌های قدرتمند و پایدار، معنایی ندارد. تجربه کشور امارات به‌خوبی نشان می‌دهد که با اراده سیاسی، مدیریت علمی و جذب سرمایه می‌توان در مدت زمانی کوتاه، تحولات بزرگی رقم زد. با این حال، یک سؤال همچنان باقی است: آیا ایران اراده و توان عبور از موانع داخلی و خارجی را دارد یا اینکه وضعیت زیرساخت‌های ایران همچنان در چرخه وعده‌های پایان‌ناپذیر گرفتار خواهد ماند؟