روز چهارشنبه، قوه قضائیه ایران اولین برنامه رپ وابسته به نهادهای رسمی، این کشور را که برخی از برجستهترین رپرهایی که سالها در عرصه موسیقی زیرزمینی فعالیت داشتند، در آن حضور داشتند، تعطیل کرد.
به گفته ناظران، این اقدام در بحبوحه انتقادات گسترده هنرمندان و عموم مردم صورت گرفت که آن را تلاشی از سوی تهران برای سرکوب یک شکل هنری میدانستند که به طور سنتی به عنوان ابزاری برای اعتراض به اعمال و نفوذ رژیم استفاده میشود.
توقف برنامه رپ در ايران
برنامه رپ “باند” اخیراً پخش خود را در “فیلیمو”، یک پلتفرم پخش آنلاین ایرانی مشابه “نتفلكس، آغاز کرده بود که فیلمها و سریالهای تولید شده مطابق با قوانین شریعت جمهوری اسلامی را ارائه میدهد.
این برنامه توسط علی ضیا، مجری مشهور تلویزیون با روابط طولانی مدت با رسانههای دولتی، اجرا شد.
او برای کانالهای دولتی و رسانههای وابسته به دولت کار کرده است، برنامهها را پوشش داده و با مقامات سپاه پاسداران و سایر مقامات عالی رتبه مصاحبه انجام داده است.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه، روز چهارشنبه اعلام کرد که برنامهای با سبک موسیقی خاص، که بدون مجوزهای قانونی لازم پخش میشد و حاوی محتوایی مغایر با ارزشهای فرهنگی، مذهبی و ملی ایران اسلامی بود، به دستور دادگاه توقف پخش آن صادر شد.
در این بیانیه آمده است که یک پرونده حقوقی در این خصوص تشکیل شده است.
موسیقی اعتراضی زیر فشار مجوز و نظارت
پس از این تصمیم، ویدیوها و قسمتهای این برنامه از تمام پلتفرمهای رسمی رسانههای اجتماعی، از جمله حسابهای کاربری مجری برنامه، علی ضیا، حذف شدند.
در ایران، موسیقی مدتهاست ابزاری برای هنرمندان جهت انتقاد از مقامات به دلیل سرکوب، تبعیض و محدودیتهای سختگیرانه در زندگی عمومی بوده است.
موسیقیدانان برای فعالیت قانونی هنر خود باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مقررات شرعی را اجرا میکند، تأییدیه بگیرند.
بیشتر هنرمندان، به ویژه موسیقیدانان، مخفیانه و بدون مجوزهای رسمی کار میکنند و بسیاری از آنها سالانه با آزار و اذیت و برخوردهای امنیتی مواجه میشوند.
علی ضیا کانال یوتیوبی به نام “بازیا” (با ضیا) راهاندازی کرده بود که سال گذشته پس از میزبانی از رپرها و خوانندگانی که پیش از این با سرکوب، دستگیری و ممنوعیت فعالیت هنری در داخل کشور مواجه بودند، با تمرکز ویژه بر جامعه رپ، توجه گستردهای را به خود جلب کرد.
این برنامه به موضوعاتی پرداخت که در ایران تابو و مغایر با معیارهای جمهوری اسلامی تلقی میشوند و انتقادات گسترده عمومی را برانگیخت، به ویژه با توجه به پیشینه شناخته شده ضیا به عنوان یک چهره رسانهای نزدیک به دولت.
قوه قضائیه اظهار داشت: “پخش غیرقانونی قسمت اول این برنامه در یک پلتفرم پخش ویدیوی خانگی در روزهای اخیر، نگرانیها و اعتراضاتی را برانگیخته است”.
در این بیانیه آمده است که قوه قضائیه “بر اساس وظایف اساسی خود برای صیانت از قانون و حفظ قابلیتهای غنی و نهادی فرهنگ، ادبیات و هنر ایرانی-اسلامی، و همچنین با هدف مبارزه با هرگونه تبعیض یا نقض قانونی در تولید برنامههای فرهنگی و رسانهای، ادامه پخش این برنامه را ممنوع کرده است”.
دستور قضایی و تشکیل پرونده حقوقی
رپرهایی که در این برنامه حضور داشتند، پیش از این توسط علی ضیا مصاحبه شده بودند، اما پخش اولین قسمت از برنامه “باند” انتقادات گستردهای را در شبکههای اجتماعی برانگیخت.
بسیاری این هنرمندان را به نزدیکی بیش از حد به مقامات متهم کردند و دولت را به تلاش برای به خدمت گرفتن رپ و زدودن آن از ویژگی اعتراضی سنتیاش متهم کردند.
چندین هنرمند، از جمله شایع، از طریق حسابهای کاربری خود در شبکههای اجتماعی از مردم عذرخواهی کردند، در حالی که برخی از برجستهترین رپرهای کشور، مانند رضا پیشرو وهیچکس، شرکتکنندگان را به دلیل آنچه که ارتباط آنها با دولت توصیف کردند، به شدت مورد انتقاد قرار دادند.