در سال های اخیر، ایران شاهد کاهش چشمگیر مشارکت مردمی در رویدادهای مذهبی و سیاسی مورد حمایت رژیم بوده است؛ در مقابل، دولت در تلاش است تا گفتمان رسمی مذهبی خود را به عنوان ابزاری برای تأیید مشروعیت خود، به ویژه در پرتو تشدید چالش های اقتصادی و اجتماعی، تقویت کند.اما آیا این سخنرانی برای پر کردن خلاء ناشی از کاهش حضور مردم کافی است؟
ترویج گفتمان دینی: وسیله ای برای بقا
رژیم ایران برای توجیه مشروعیت خود بر گفتمان دینی به عنوان یک رکن اساسی تکیه می کند؛ دولت با برپایی مراسم بزرگ مذهبی از جمله مراسم عاشورا و سالگرد رحلت رهبرانقلاب، به دنبال نمایش وحدت مردم حول ارزش های دینی و نظام است.رسانه های دولتی نیز علیرغم کاهش آشکار تعداد شرکت کنندگان در مقایسه با سال های گذشته، تلاش می کنند این رویدادها را به عنوان شاهدی بر حمایت مردمی از رژیم به تصویر بکشند؛ بر جذب جوانان و دانش آموزان از طریق برنامه های فرهنگی و مذهبی در مدارس و دانشگاه ها تاکید ویژه ای شده است.
کاهش مشارکت: علل و پیامدها
شهروند ایرانی در نتیجه تحریم های بین المللی و سوء مدیریت داخلی از فشار اقتصادی عظیمی رنج می برد؛ این بحران ها باعث شده است که بسیاری به جای حضور در رویدادهای سیاسی یا مذهبی، بر تامین نیازهای اولیه خود تمرکز کنند.علاوه بر این، گزارش ها حاکی از تشدید بی اعتمادی بین مردم و رژیم است؛ بسیاری از شهروندان وقایع تحت حمایت دولت را به‌جای فعالیت‌های مذهبی یا اجتماعی واقعی، وسیله‌ای برای ارتقای سیاسی می‌دانند؛ با توجه به کنترل رژیم بر رویدادهای رسمی، برخی از مردم تمایل دارند تا فعالیت‌های مذهبی مستقلی را سازماندهی کنند که نظرات خود را صادقانه‌تر بیان کنند.
استراتژی سیستم برای مقابله با افول
دولت با هدف جلب مشارکت و حصول اطمینان از حضور، به گروه های کم اقبال به ویژه در مراسم مذهبی کمک های اقتصادی می کند؛ همچنین تلاش می کند جشن های مذهبی را با مسائل ملی مانند حمایت از آرمان فلسطین پیوند دهد تا جذابیت آن را افزایش دهد؛ واقدامات سختگیرانه ای علیه هر کسی که سعی در سازماندهی رویدادهای جایگزین، از جمله دستگیری یا ممنوعیت فعالیت دارد، اتخاذ می شود.
تاثیر بر جامعه ایران
شکاف بین کسانی که در فعالیت های مورد حمایت شرکت می کنند و کسانی که آنها را رد می کنند، شکاف بین مردم و رژیم را عمیق تر می کند؛ به همین ترتیب، گفتمان دینی سنتی در حال از دست دادن توانایی خود برای تأثیرگذاری بر نسل جوان است که به دنبال موضوعات و موضوعات مرتبط با زندگی روزمره خود هستند؛ وگروهی به دنبال بازگرداندن دین به عنوان وسیله ای برای بیان معنوی و انسانی به دور از ایدئولوژی سیاسی هستند.در حالی که رژیم ایران به دنبال ارتقای مشروعیت خود از طریق فعالیت های مذهبی است، چالش های اقتصادی و اجتماعی دستیابی به این هدف را دشوارتر می کند؛ بنابراین کاهش مشارکت مردمی، رژیم را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد و آن را مجبور به بازنگری در استراتژی‌های خود و تلاش برای ایجاد تعادل بین گفتمان دینی و نیازهای مردم می‌کند.