کمک تازه اتحادیه اروپا به افغانستان بار دیگر نگاهها را به نقش این اتحادیه در سرنوشت کشور بحرانزده همسایه ایران جلب کرده است. اتحادیه اروپا اعلام کرده که ۱۴ میلیون یورو دیگر به افغانستان اختصاص میدهد؛ ۶ میلیون یورو برای برنامه تابآوری اجتماعی و ۸ میلیون یورو برای حمایت از زنان و دختران. این اقدام در شرایطی صورت میگیرد که افغانستان با بحرانهای اقلیمی، زلزلههای مرگبار و بازگشت گسترده مهاجران روبهرو است.
کمک تازه اتحادیه اروپا به افغانستان
کمک تازه اتحادیه اروپا به افغانستان بار دیگر این کشور را در کانون توجه رسانهها و تحلیلگران منطقهای قرار داده است. این کمک ۱۴ میلیون یورویی شامل ۶ میلیون یورو برای برنامه تابآوری اجتماعی و ۸ میلیون یورو برای حمایت از زنان و دختران است. برنامه تابآوری اجتماعی با هدف مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی، کاهش وابستگی به اقتصاد غیرقانونی و ایجاد معیشت پایدار طراحی شده و از سال ۲۰۲۴ با همکاری چند نهاد بینالمللی آغاز شده است. در شرایطی که افغانستان با خشکسالیهای پیاپی، سیلابهای ویرانگر و زلزلههای مرگبار دستوپنجه نرم میکند، چنین کمکهایی میتواند حداقل بخشی از نیازهای فوری مردم را پوشش دهد و امیدی کوتاهمدت ایجاد کند.
با این حال، کمک تازه اتحادیه اروپا به افغانستان تنها جنبه انسانی ندارد و برخی کارشناسان آن را در چارچوب سیاستهای کلان بروکسل در منطقه تحلیل میکنند. بسیاری بر این باورند که اتحادیه اروپا با این اقدامات میخواهد از یک سو نقش خود را به عنوان بازیگر مسئول در بحرانهای انسانی تثبیت کند و از سوی دیگر، در برابر نفوذ رقبایی چون چین و روسیه موازنه ایجاد نماید. این دوگانه میان «انساندوستی واقعی» و «محاسبات سیاسی» باعث شده تا بحثها درباره ماهیت و کارایی چنین کمکهایی همچنان ادامه داشته باشد و نگاههای متفاوتی نسبت به آن شکل گیرد.
پیامدهای اجتماعی و سیاسی کمکها
کمکهای خارجی همواره تأثیرات دوگانهای بر افغانستان داشتهاند. از یک سو، این کمکها امکان بازسازی زیرساختها و ارائه خدمات اولیه را فراهم میکنند. از سوی دیگر، وابستگی بیش از حد به کمکهای خارجی موجب شده است که دولتها و نهادهای محلی کمتر به فکر ایجاد ساختارهای پایدار داخلی باشند.اتحادیه اروپا با تأکید بر «ماندن در کنار مردم افغانستان» میکوشد نقش خود را بهعنوان یک بازیگر جهانی تثبیت کند. اما در عمل، میزان اثرگذاری این کمکها به همکاری یا عدم همکاری طالبان بستگی دارد؛ موضوعی که آینده این طرحها را مبهم میکند.