گزارشها نشان میدهد که الگوریتمهای جدید گوگل در یوتیوب در تشخیص استفاده از شبکههای خصوصی مجازی (VPN) که موقعیت مکانی کاربران را پنهان میکنند، دقیقتر شدهاند. این امر منجر به طبقهبندی مجدد اکثر بازدیدها به عنوان مبدا ایران شده است، جایی که نرخ تبلیغات بسیار پایین است.
طبق گزارشی در روزنامه شرق در روز سهشنبه، تولیدکنندگان محتوای برجسته از کاهش درآمد تا ۹۰ درصد در ماه دسامبر خبر دادند.
کانالهای ایرانی یوتیوب در تهران
میانگین درآمد به ازای هر هزار بازدید (RPM) برای تولیدکنندگان محتوای ایرانی قبلاً بین ۳ تا ۱۱ دلار بود، اما اکنون برای بسیاری از کانالها به بین ۲۰ سنت تا ۱ دلار کاهش یافته است.
آریا کیوسکر، تولیدکننده محتوای بازی، اظهار داشت که از ویدیویی با ۴۰۰۰۰۰ بازدید، تنها ۴۰۰ دلار درآمد داشته است، در حالی که قبلاً هزاران دلار درآمد داشته است.
این کاهش به بهبود تشخیص مکانهای جعلی از طریق VPN نسبت داده میشود و باعث میشود اکثر بازدیدها به عنوان مبدا ایران در نظر گرفته شوند، بازاری که اغلب به دلیل تحریمهای شدید بینالمللی توسط تبلیغکنندگان غربی اجتناب میشود.
ایرانیان اغلب از شبکههای خصوصی مجازی برای دور زدن سانسور گسترده دولتی اینترنت استفاده میکنند.
همه کانالها به یک اندازه تحت تأثیر قرار نگرفتند؛ برخی از آنها کاهش درآمد تنها 20 درصدی را گزارش کردند.
با این حال، این تغییرات پایداری تولید دیجیتال در ایران را تهدید میکند و تولیدکنندگان محتوا را به سمت جذب اسپانسر یا پلتفرمهای جایگزین سوق میدهد.
یوتیوب فارسیزبان عملاً به صفر رسیده است
یکی از حسابهای کاربری در پلتفرم اكس اظهار داشت: “درآمد کانالهای یوتیوب فارسیزبان عملاً به صفر رسیده است، از هفته گذشته، یوتیوب نمایش تبلیغات به کاربرانی که از طریق شبکههای خصوصی مجازی از ایران متصل میشوند را متوقف کرده است، به این معنی که روش قبلی کسب درآمد دیگر کار نمیکند”.
این حساب کاربری افزود: “کانالهای فارسی بدون اسپانسر تقریباً به پایان راه رسیدهاند. ادامه کار برای برخی بسیار دشوار شده است و برخی دیگر دلیلی برای ادامه کار خود نمیبینند”.
هیچ بیانیه رسمی از یوتیوب در مورد بهروزرسانیهای دسامبر به ایران اشاره نکرد.
علیرغم تحریمها، بخش بازاریابی دیجیتال در ایران رشد متوسطی داشته است و طبق گزارش شرکت تحلیلی، درآمد تجارت الکترونیک در سال 2025 به 15 تا 16 میلیارد دلار رسیده است که نشاندهنده رشد سالانه 12 درصدی است.
تبلیغات در رسانههای اجتماعی سالانه تقریباً به ۴۳۰ میلیون دلار میرسید که توسط پلتفرمهای محلی مانند اینستاگرام و تلگرام، اپلیکیشنهای تجارت الکترونیک مانند دیجیکالا و پلتفرمهای حمل و نقل مانند اسنپ هدایت میشد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، بارها قول داده است که سانسور دولتی اینترنت را که یک وعده کلیدی در مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۴ او بود، لغو کند، اما پیشرفت کمی داشته است.
خشم عمومی پس از افشای استفاده از سیمکارتهای سفید که دسترسی نامحدود به نخبگان منتخب را فراهم میکرد، تشدید شد، اقدامی که منتقدان آن را مغایر با لفاظیهای دولت در مورد برابری دیجیتال دانستند.
اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک ایران در طول جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در ماه ژوئن، زمانی که مقامات به طور موقت کل اینترنت را در اقدامی که ادعا میکردند با هدف خنثی کردن جاسوسی اسرائیل انجام شده است، قطع کردند، ضربه قابل توجهی متحمل شد، در حالی که مخالفان آن را تلاشی برای محدود کردن آزادی بیان میدانستند.