حوادث جنجالی مرتبط با توهین به اهل سنت در رسانههای ایرانی دوباره تکرار میشود و این حوادث سوالاتی را در مورد اقدامات انضباطی واقعی در نهادهای رسانهای رسمی برمیانگیزد. اخیراً یک حادثه جدید رخ داد که در آن محتوای توهینآمیزی به معتقدات اهل سنت در برنامه «سیمای خانواده» از شبکه یک صداوسیما در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ پخش شد و واکنشهای گستردهای در جامعه ایرانی به دنبال داشت. این حادثه یادآور حوادث مشابه در سالهای گذشته است که در آن برخی کارکنان اخراج شده و پس از مدت کوتاهی دوباره در مناصب جدید منصوب شدند.
دورههای توهین به اهل سنت در رسانههای ایرانی
در اردیبهشت سال ۱۳۹۸، در جریان یک مراسم مداحی زنده که از شبکه پنج صداوسیمای ایران پخش شد، احد قدمی، مداح معروف و داماد خواهر محمود احمدینژاد، در اظهاراتی بحثبرانگیز، به خلفای راشدین توهین کرد. این توهین به اهل سنت به سرعت واکنشهای شدیدی را در پی داشت، بهویژه در استانهای سنینشین مانند سیستان و بلوچستان و کردستان.
در پی این اتفاق، سازمان صداوسیما اعلام کرد که مدیر وقت شبکه پنج، جواد رمضاننژاد، به همراه تهیهکننده، ناظر و مدیر برنامه، از سمت خود برکنار شدهاند. اما با گذشت زمان، رمضاننژاد بار دیگر به مناصب مهم در ساختار رسانهای بازگشت؛ ابتدا در سال ۱۴۰۱ به عنوان رییس بسیج صداوسیما و سپس در اردیبهشت ۱۴۰۴ به ریاست ساترا منصوب شد
این بازگشتها سؤالبرانگیز بوده و جدیت اقدامات انضباطی را زیر سؤال بردهاند، بهویژه در مواردی که توهین به اهل سنت موضوع اصلی ماجرا بوده است.
واکنشهای مردمی و انتقادات رسانهای
توهین به اهل سنت در رسانه ملی بار دیگر موجی از واکنشهای مردمی را در فضای مجازی و محافل اجتماعی به همراه داشت. کاربران شبکههای اجتماعی با هشتگهایی مانند #احترام_به_اهل_سنت و #رسانه_ملی_مسئول_است، خواستار برخورد جدی با عوامل این توهین شدند.
علاوه بر آن، شماری از روزنامهنگاران، فعالان مدنی و چهرههای سیاسی نیز در مصاحبهها و یادداشتهای خود، این اتفاق را نشانهای از عدم اصلاح ساختار نظارتی در صداوسیما دانستند. برخی رسانهها نیز با اشاره به سابقه موارد مشابه، از تکرار چرخه اخراج ظاهری و بازگشت دوباره به پستهای مدیریتی انتقاد کردند. این انتقادات نشان میدهد که افکار عمومی دیگر به بیانیههای عذرخواهی بسنده نمیکند و خواهان شفافیت، پاسخگویی و اقدامات اصلاحی واقعی است.
تأثيرات فرهنگی و اجتماعی آزار اقلیتها
برنامههای رسانهای که محتوای توهینآمیز دارند، منجر به قالببندیهای جمعی منفی در مورد اقلیتها میشود و مفاهیم منفی درباره آنها را در ذهن نسلهای جوان تقویت میکند. این نوع محتوا به جای تقویت تفاهم متقابل، شکافها را بیشتر میکند. همچنین، استمرار این نوع رفتارها منجر به تقویت افراطیگری و خشونت در برخی افراد میشود که ممکن است از این توهینها برای افزایش تنشها و تبعیض علیه اقلیتها استفاده کنند.
ادامه پخش چنین برنامههای توهینآمیزی به جامعه ایران آسیب جدی میزند و شکافهای طایفهای و اجتماعی را تشدید میکند. تأثیرات این حوادث فراتر از رسانهها است و زندگی روزمره افراد و خانوادهها را تحت تأثیر قرار میدهد، بهگونهای که تنشها افزایش یافته و تهدیدی برای همزیستی مسالمتآمیز در جامعه ایجاد میکند.