در سایه سکوت رسانهای درباره اعتراضات دهدشت، اطلاعات نگرانکنندهای از شکنجه، تهدید خانوادهها، محرومیت از وکیل و محاکمهای نمایشی برای معترضان بازداشتشده منتشر شده است .
جزییاتی تازه از اعتراضات دهدشت
اعتراضات دهدشت در روزهای اخیر وارد مرحلهای نگرانکننده شدهاند. پس از انتشار خبر جانباختن علیرضا شجاعی، جوان دهدشتی که گفته میشود در اثر شلیک مستقیم مأموران امنیتی کشته شده، فضای شهر به شدت امنیتی شد. خانواده این جوان اجازه برگزاری مراسم عزاداری علنی نیافتند و در همان حال، ویدیوهایی در شبکههای اجتماعی منتشر شد که نشان میداد جمع زیادی از شهروندان دهدشت در خیابانهای اصلی تجمع کرده و شعارهایی علیه سرکوب، بیعدالتی و وضعیت نابسامان اقتصادی سر دادهاند. گزارشها حاکی است که نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشکآور و شلیک مستقیم تلاش کردند مردم را متفرق کنند.
اما مقاومت مردم موجب گسترش دامنه اعتراضات شد. تحلیلگران میگویند که اعتراضات دهدشت فراتر از یک واکنش احساسی به قتل یک شهروند است و ریشه در نارضایتی عمیق مردم از وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور دارد. این اعتراضات به نمادی از خشم انباشتهشده مردم در مناطق محروم بدل شدهاند.
از خیابان به دادگاه بدون وکیل
در پی سرکوب شدید اعتراضات دهدشت، شمار زیادی از شهروندان بازداشت و بدون دسترسی به وکیل به دادگاههای انقلاب منتقل شدهاند. خانوادههای بازداشتشدگان میگویند که از محل نگهداری عزیزانشان اطلاعی ندارند و مقامات قضایی از دادن پاسخ شفاف خودداری میکنند. بسیاری از بازداشتها به صورت شبانه و بدون ارائه حکم قضایی صورت گرفته است، و نگرانیها درباره شکنجه و فشار برای اعترافات اجباری افزایش یافته است. روند دادرسی این افراد بهگونهای است که حتی حق اولیه دسترسی به وکیل مستقل نیز از آنها سلب شده و دادگاهها در سکوت خبری و به صورت فشرده در حال صدور احکام سنگین هستند. به گفته فعالان حقوق بشر، برخورد با معترضان اعتراضات دهدشت نمونهای از سیاست سرکوب سیستماتیک علیه نارضایتیهای مردمی در مناطق کمتر دیدهشده است؛ جایی که صدای مردم نه تنها شنیده نمیشود، بلکه پاسخ آنها زندان و بیعدالتی است.
بازداشتیها چه کسانیاند؟
اسامی شماری از بازداشتیهای اعتراضات دهدشت که تاکنون تأیید شده، از این قرار است:عاطفه طاهرنیا، حسین پریسایی، علیرضا پریسایی، حمید پریسایی، امیرحسین جعفری، کامران بوزری، جابر فروغی، پوریا براتی، احمد نورمحمدی، شهریار حشمتنسب، شهرام نورانیان، ابوال جودان، رضا یگانه و فرشاد دستمردی.
بنا بر گزارش صفحات محلی و گفتههای خانوادهها، برخی از این افراد هنگام بازداشت مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفتهاند و تماس با آنها یا محدود است یا کاملاً قطع شده. درباره فرشاد، حتی پس از سه ماه، اجازه ملاقات با خانواده صادر نشده است.
دادگاه نمایشی با احکام از پیش تعیینشده
منابع آگاه گفتهاند بازجوها صراحتاً به خانوادهها اعلام کردهاند که «حکم آماده است» و دادگاه صرفاً یک تشریفات است. وکلایی که برای دفاع از این متهمان داوطلب شدهاند، یا تهدید شدهاند یا با این پاسخ مواجه شدهاند که «پرونده نیازی به وکیل ندارد».
در ارتباط با بازداشتشدگان اعتراضات دهدشت، یکی از نزدیکان فرشاد گفته: «هیچ دسترسی به پرونده نداریم. وکیلی نمیگذارند وارد شود. همه آنچه علیه او دارند، چند ویدئو از شعار دادن جوانان در خیابان است. حتی اتهام حمل سلاح هم بدون هیچ مدرکی وارد شده.»
جمعبندی
اعتراضات دهدشت که در آغاز بهعنوان موجی از خشم عمومی نسبت به وضعیت نابسامان اقتصادی و اجتماعی شکل گرفت، اکنون به آزمونی دیگر برای سنجش میزان آمادگی حکومت ایران در شنیدن صدای مردم، بهجای سرکوب آن، بدل شده است. تداوم بازداشتها، نبود شفافیت حقوقی و محرومیت بازداشتیها از حقوق اولیهشان، نشاندهنده فضای ارعاب قضایی و تلاش برای درهمشکستن اراده جامعه محلی است. در حالیکه خانوادههای بازداشتشدگان چشمانتظار کورسویی از عدالت هستند، صدای دهدشت همچنان گواهیست بر رنج شهرهای حاشیه و صبری که شاید دیگر چندان دوام نیاورد.