اعدام کولبران بار دیگر زنگ خطر نقض حقوق بشر و سرکوب اقلیت‌های قومی در ایران را به صدا درآورد. سه کولبر کرد به نام‌های ادریس آلی، آزاد شجاعی و رسول احمد محمد به اتهامی جنجالی مبنی بر انتقال تجهیزات مورد استفاده در ترور محسن فخری‌زاده اعدام شدند؛ اتهامی که منابع مستقل و خانواده‌های آن‌ها آن را ساخته‌وپرداخته تحت شکنجه و اعترافات اجباری می‌دانند. این پرونده نه تنها ابعاد امنیتی، بلکه نگرانی‌های گسترده حقوق بشری را در پی داشته است.
اعدام کولبران؛ واقعیت یا سناریوی امنیتی؟
اعدام کولبران در ایران، این‌بار با چاشنی یک پرونده امنیتی جنجالی، بار دیگر نگاه‌ها را به سمت سیاست‌های سرکوب‌گرانه جمهوری اسلامی معطوف کرده است. سه کولبر کرد که به گفته منابع محلی، تنها در مسیر تأمین معیشت خانواده‌هایشان از طریق حمل کالا در مناطق مرزی بودند، حالا قربانی یک سناریوی پیچیده امنیتی شده‌اند. اتهام انتقال تجهیزات مربوط به ترور محسن فخری‌زاده، اتهامی سنگین و در عین حال مبهم است که بسیاری آن را به چالش می‌کشند.
منتقدان می‌گویند اعدام کولبران بدون ارائه شواهد مستقل، شفافیت در روند دادرسی و در فضایی آلوده به شکنجه و اعترافات اجباری، نه تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه تلاشی آشکار برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌های اطلاعاتی حکومت در پرونده ترور فخری‌زاده محسوب می‌شود. این در حالی است که عاملان اصلی این ترور از کشور گریخته‌اند و تاکنون هیچ نهاد مستقلی نقش واقعی این سه کولبر را تأیید نکرده است.
روایت حکومت از ترور فخری‌زاده
ترور محسن فخری‌زاده، چهره کلیدی برنامه هسته‌ای و دفاعی جمهوری اسلامی، از ابتدا با ابهامات و روایت‌های متناقض همراه بود. در ساعات اولیه پس از حادثه، منابع حکومتی اعلام کردند که گروهی مسلح با حمله مستقیم به خودروی او باعث مرگش شدند. اما تنها چند روز بعد، رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران روایت متفاوتی ارائه کردند و مدعی شدند که این عملیات با استفاده از یک تیربار رباتیک کنترل از راه دور و با فناوری هوش مصنوعی انجام شده است.
در این میان، اعدام کولبران به‌عنوان بخشی از پرونده این ترور مطرح شد؛ موضوعی که به باور بسیاری، بیش از آن‌که بر مبنای اسناد دقیق و شفاف باشد، بخشی از تلاش حکومت برای پوشش ناکامی‌های اطلاعاتی خود است. اعدام کولبران در حالی اجرا شد که شواهد زیادی از شکنجه، اعترافات اجباری و نبود روند دادرسی عادلانه منتشر شده است. با این وجود، مقامات جمهوری اسلامی همچنان این سه کولبر را حلقه‌ای از زنجیره عوامل دخیل در این عملیات معرفی می‌کنند، بی‌آن‌که شواهد مستقلی ارائه دهند.
ابعاد انسانی و حقوق بشری اعدام‌ها
اعدام کولبران بار دیگر یکی از تاریک‌ترین ابعاد نقض حقوق بشر در ایران را آشکار کرد. سه کولبر کرد که پیش از هر چیز برای تأمین معاش خانواده‌های خود مجبور به عبور از مرزها و حمل کالا بودند، اکنون قربانی سیاست‌های سرکوب‌گرانه حکومت شده‌اند. اعدام کولبران بدون برگزاری دادگاهی شفاف، در حالی که گزارش‌های متعددی از شکنجه، فشارهای روانی و اعترافات اجباری این افراد منتشر شده، موجی از اعتراض را در بین نهادهای حقوق بشری و افکار عمومی برانگیخته است.
در این میان، اعدام کولبران به‌عنوان بخشی از پرونده این ترور مطرح شد؛ موضوعی که به باور بسیاری، بیش از آن‌که بر مبنای اسناد دقیق و شفاف باشد، بخشی از تلاش حکومت برای پوشش ناکامی‌های اطلاعاتی خود است. اعدام کولبران در حالی اجرا شد که شواهد زیادی از شکنجه، اعترافات اجباری و نبود روند دادرسی عادلانه منتشر شده است. با این وجود، مقامات جمهوری اسلامی همچنان این سه کولبر را حلقه‌ای از زنجیره عوامل دخیل در این عملیات معرفی می‌کنند، بی‌آن‌که شواهد مستقلی ارائه دهند.
بیشتر بخوانید : محکومیت زنان بهائی؛ موج تازه‌ای از سرکوب دینی در ایران
جمع‌بندی
اعدام ادریس آلی، آزاد شجاعی و رسول احمد محمد، نه فقط یک پرونده جنجالی حقوق بشری، بلکه نشانه‌ای آشکار از تداوم سرکوب اقلیت‌های قومی و فرافکنی شکست‌های امنیتی حکومت است. در حالی که عاملان اصلی ترور فخری‌زاده همچنان در خارج از مرزها آزادانه زندگی می‌کنند، سه کولبر بی‌دفاع قربانی این بازی پیچیده سیاسی شدند.