مهاجرت پرستاران در سال‌های اخیر به یکی از جدی‌ترین چالش‌های نظام سلامت ایران تبدیل شده است. تنها در سال ۱۴۰۴ بیش از ۵۷۰ پرستار کشور را ترک کرده‌اند؛ رقمی که نه تنها بیانگر نارضایتی گسترده در میان کادر درمانی است بلکه بحران کمبود ۱۰۰ هزار پرستار را نیز تشدید کرده است. این روند زنگ خطری برای آینده خدمات بهداشتی و درمانی محسوب می‌شود و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای در پی دارد.
مهاجرت پرستاران؛ تهدیدی برای آینده سلامت
مهاجرت پرستاران در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های نظام درمانی ایران تبدیل شده است. خروج صدها پرستار متخصص از کشور نه تنها ظرفیت ارائه خدمات در بیمارستان‌ها را کاهش داده بلکه فشار کاری پرستاران باقی‌مانده را به شکل چشمگیری افزایش داده است. این وضعیت، خستگی شغلی و کاهش کیفیت خدمات درمانی را به دنبال داشته و اعتماد بیماران به نظام سلامت را خدشه‌دار کرده است.
از سوی دیگر، تداوم مهاجرت پرستاران می‌تواند پیامدهای عمیق‌تری در بلندمدت داشته باشد؛ از جمله تشدید کمبود نیروی انسانی، افزایش هزینه‌های درمانی و وابستگی بیشتر نظام سلامت ایران به نیروهای غیرمتخصص. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون اصلاح فوری شرایط کاری و بهبود وضعیت معیشتی پرستاران، این روند همچنان ادامه خواهد داشت و بحران به مرحله‌ای غیرقابل کنترل خواهد رسید.
تهران؛ شهری که نیروی درمان از آن فرار می‌کند
رضا سیدکرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به بحران پرستاری در پایتخت تأکید کرده است که هزینه بالای زندگی در تهران باعث شده بسیاری از پرستاران انگیزه‌ای برای استخدام در بیمارستان‌های دولتی نداشته باشند. در نتیجه، مهاجرت پرستاران یا ترک حرفه از سوی آنان به یکی از چالش‌های جدی حوزه سلامت در پایتخت تبدیل شده است. بسیاری از پرستاران نه‌تنها به شهرهای کوچک‌تر نقل مکان می‌کنند، بلکه گاه به مشاغل غیرمرتبط روی می‌آورند؛ تصمیمی که نشان‌دهنده ناامیدی گسترده نسبت به شرایط کاری و معیشتی موجود است.
این وضعیت در عمل به معنای کاهش شدید حضور پرستاران متخصص در بیمارستان‌های بزرگ تهران است؛ بیمارستان‌هایی که بیشترین حجم بیماران و نیازهای درمانی کشور را به دوش می‌کشند. اگر روند کنونی ادامه پیدا کند و سیاست‌های حمایتی برای بهبود شرایط کاری و رفاهی پرستاران اتخاذ نشود، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند موج تازه‌ای از مهاجرت پرستاران رخ دهد و بحران نظام سلامت در تهران وارد مرحله‌ای خطرناک‌تر شود.
راهکارها و مطالبات پرستاران
پرستاران سال‌هاست خواسته‌های مشخصی را برای بهبود شرایط کاری خود مطرح کرده‌اند؛ از جمله افزایش حقوق متناسب با تورم، اجرای کامل قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، کاهش ساعات کاری و بهبود وضعیت قراردادهای شغلی. بسیاری از آنان تأکید می‌کنند که بدون رفع این مشکلات، کیفیت خدمات درمانی کاهش می‌یابد و فشار کاری مضاعف، فرسودگی شغلی را به دنبال خواهد داشت. به باور کارشناسان، توجه به این مطالبات نه‌تنها یک ضرورت صنفی، بلکه اقدامی اساسی برای حفظ نظام سلامت کشور است.
از سوی دیگر، ایجاد برنامه‌های حمایتی برای تأمین مسکن، بیمه تکمیلی و فرصت‌های ارتقای شغلی می‌تواند انگیزه پرستاران برای ماندن در کشور را افزایش دهد. کارشناسان حوزه سلامت هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به این راهکارها، مهاجرت نیروهای متخصص را سرعت خواهد بخشید و در نهایت به بحرانی تبدیل می‌شود که مدیریت آن بسیار پرهزینه و دشوار خواهد بود. به همین دلیل، تحقق مطالبات پرستاران باید در اولویت سیاست‌گذاران حوزه سلامت قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
بحران پرستاری در ایران به یکی از جدی‌ترین چالش‌های نظام سلامت تبدیل شده است. کمبود ۱۰۰ هزار پرستار و مهاجرت روزافزون نیروهای متخصص، نشان‌دهنده یک بحران عمیق ساختاری است که تنها با اصلاحات جدی و توجه واقعی به مطالبات پرستاران قابل حل خواهد بود.اگر دولت نتواند شرایط کاری و معیشتی این قشر را بهبود بخشد، پیامدهای آن در آینده نزدیک به شکل کاهش کیفیت خدمات درمانی، افزایش نارضایتی عمومی و فشار مضاعف بر نظام بهداشت و درمان کشور آشکار خواهد شد.