در حالی اقلیتها ايران در زندان مجازی که فضای مجازی به عنوان ابزاری برای آزادی بیان و تبادل اطلاعات در نظر گرفته میشود، در ایران، اقلیتهای قومی مانند کردها، بلوچها و عربها با محدودیتها و سانسورهای شدیدی در این فضا مواجه هستند. این تبعیض دیجیتال نه تنها به نقض حقوق بشر میانجامد، بلکه به تضعیف هویت فرهنگی و زبانی این اقلیتها نیز منجر میشود.
اقلیتها ايران در زندان مجازی
با اینکه آزادی بیان بهصورت نظری اقلیتها ايران در زندان مجازی در قانون اساسی ایران تضمین شده است، اما هرگونه محتوایی که به زبانهای غیرفارسی — مانند کردی، عربی یا بلوچی — منتشر شود، اغلب بهعنوان تهدیدی برای امنیت ملی تلقی میشود. محتوایی که به اشعار مردمی، داستانهای فولکلور یا حتی آموزش زبان مادری میپردازد، گاهی بهعنوان “تجزیهطلبانه” شناخته میشود. مقامات این حسابها را تحت نظر قرار میدهند و گاه آنها را مسدود میکنند یا دستکم از گسترش و دیده شدن آنها جلوگیری میکنند.
تعدادی از فعالان فضای مجازی از اقلیتها ايران در زندان مجازی بهخاطر پستهایی در اینستاگرام یا توییتر که به حقوق فرهنگی یا مستند سازی نقض حقوق بشر میپرداخت، احضار یا بازداشت شدهاند. در بسیاری از موارد، اتهامات مبهمی مانند “تبلیغ علیه نظام” یا “انتشار دروغ در فضای مجازی” برای ساکت کردن آنها استفاده میشود.از نمونههای برجسته این موارد میتوان به:بازداشت فعالان بلوچی در سیستان و بلوچستان بهدلیل پوشش دادن اعتراضات محلی.هدف قرار دادن صفحات منتشرکننده محتوا به زبانهای عربی و کردی با کمپینهای گزارشدهی سازمانیافته یا مسدود شدن مستقیم آنها توسط مقامات امنیتی.
مناطق اقلیتها غالباً با ضعف شدید در خدمات اینترنت مواجه هستند، در مقایسه با مناطق مرکزی. این ضعف تنها به دلایل جغرافیایی یا اقتصادی مربوط نمیشود، بلکه در بسیاری از موارد بهعنوان ابزاری برای محدود کردن ارتباطات استفاده میشود. در زمان اعتراضات، مانند آنچه در کردستان ایران یا اهواز اتفاق افتاد، مقامات اینترنت را بهطور کامل در این مناطق قطع میکنند.
جداسازی دیجیتال تهدیدی برای تنوع فرهنگی است
جداسازی دیجیتال به معنای مسدود کردن یا محدود کردن دسترسی به اطلاعات و منابع دیجیتال برای برخی گروهها یا افراد است، اقليت ها ايران در زنذان مجازى ،بهمنظور کاهش تأثیر آنها بر جامعه دیجیتال. این محدودسازی نه تنها نقض حقوق فردی است، بلکه همچنین فرهنگها و گویشها و زبانهای خاصی را از فضای دیجیتال جدا میکند. در مورد ایران، مشکل زمانی شدت میگیرد که به اقلیتهای قومی مانند کردها، عربها و بلوچیها مربوط میشود.
بهعنوان مثال، محتوای منتشرشده به زبانهای کردی، عربی یا بلوچی سرکوب میشود و سایتها یا حسابهای کاربری به این زبانها مسدود میگردند. این محدودیت فقط به مسدودسازی محدود نمیشود، بلکه شامل نظارت شدید بر کسانی میشود که به زبان غیر فارسی مینویسند یا منتشر میکنند، بهطوریکه آنها با پیگرد قانونی مواجه میشوند.
در ایران، از ابزارهای دیجیتال مختلفی برای محدود کردن دسترسی به اطلاعات و اعمال سانسور بر محتوا استفاده میشود. برخی از این ابزارها عبارتند از:فیلترهای اینترنتی: بهطور گستردهای برای مسدود کردن سایتهایی که به زبانها یا فرهنگهای دیگر ترویج میدهند، استفاده میشود.مسدود کردن اپلیکیشنها: مانند تلگرام یا واتساپ که بسیاری از فعالان برای تبادل آزاد اطلاعات از آنها استفاده میکنند.مسدود کردن حسابها: بسیاری از حسابهایی که محتوای به زبانهای غیر فارسی منتشر میکنند، اقلیتها ايران در زندان مجازی مسدود یا فیلتر میشوند، که این امر مانع انتشار فرهنگ خاص این اقلیتها میشود.
تبعیض در الگوریتمهای محلی و پلتفرمهای
در ایران، الگوریتمها بهطور فزایندهای در پلتفرمهای محلی مانند “سروش” و “روبیکا”، علاوه بر اپلیکیشنهای اجتماعی مثل اینستاگرام، توییتر و فیسبوک، استفاده میشوند. اگرچه هدف این پلتفرمها جذب گسترده مخاطب ایرانی است، اما الگوریتمهایی که آنها استفاده میکنند به وضوح در برابر محتوای مربوط به اقلیتهای قومی تبعیض قائل میشوند.
زمانی که محتوایی به زبانهای کردی، عربی یا بلوچی منتشر میشود، اقلیتها ايران در زندان مجازی اغلب این محتوا بهطور تدریجی کاهش مییابد یا نادیده گرفته میشود. برخی از حسابهای کاربری که محتوای فرهنگی یا سیاسی مرتبط با این زبانها را منتشر میکنند، ممکن است بهطور ناگهانی مسدود شوند یا در معرض کمپینهای گزارشدهی سازماندهیشده قرار گیرند. الگوریتمهایی که این پلتفرمها را مدیریت میکنند تضمین میکنند که دسترسی به این محتوا بهشدت محدود شود.
مطالعه بیشتر : توهین به اهل سنت تمام نمیشود؛ صداوسیما با متخلفان شوخی میکند؟
نتیجهگیری
الجداسازی دیجیتال در ایران علیه اقلیتهای قومی تهدیدی است نه تنها برای آزادیهای دیجیتال آنها، اقلیتها ايران در زندان مجازی بلکه برای هویت فرهنگیشان نیز. در حالی که اینترنت مکانی برای آزادی بیان محسوب میشود، در برخی مکانها به ابزاری برای کنترل و تسلط تبدیل میشود. اهمیت دارد که افراد بتوانند هویت فرهنگی خود را بیان کنند و اجازه داشته باشند که بدون ترس از سانسور یا جداسازی در فضای دیجیتال مشارکت کنند. برای تحقق این هدف، باید جامعه بینالمللی و جوامع دیجیتال با هم همکاری کنند تا آزادی بیان را حفظ کرده و تنوع فرهنگی را در سراسر جهان تضمین کنند.