شهریه دانشگاه آزاد در آستانه سال تحصیلی جدید به موضوعی جنجالی برای هزاران دانشجو و خانواده‌هایشان تبدیل شده است. افزایش ناگهانی و چندبرابری هزینه‌ها، بسیاری از دانشجویان را در شوک فرو برده و ادامه تحصیل را برای قشر وسیعی غیرممکن کرده است. در روزهایی که فشار اقتصادی بر جامعه سنگینی می‌کند، گزارش‌های متعدد از بدهی‌های میلیونی و اعتراض‌های دانشجویان حکایت دارد؛ وضعیتی که می‌تواند آینده تحصیلی شمار زیادی از جوانان ایرانی را با تهدید جدی روبه‌رو کند.
شهریه دانشگاه آزاد
در ماه‌های اخیر، موضوع شهریه دانشگاه آزاد به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دانشجویان و خانواده‌های آن‌ها تبدیل شده است. بسیاری از دانشجویان می‌گویند افزایش ناگهانی و چندبرابری شهریه‌ها بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی اتفاق افتاده و همین امر باعث شده هنگام انتخاب واحد با بدهی‌های سنگین روبه‌رو شوند. یک دانشجوی رشته علوم انسانی می‌گوید: «شهریه ثابت من که ترم گذشته حدود دو میلیون تومان بود، حالا به بیش از یازده میلیون تومان رسیده است. وقتی برای پرداخت وارد سامانه شدم، در ابتدا تصور کردم سیستم دچار خطا شده است.» او اضافه می‌کند که دوستانش نیز شرایط مشابهی داشته‌اند. این در حالی است که مسئولان دانشگاه آزاد مدعی هستند افزایش‌ها تنها در حد ۲۴ تا ۳۶ درصد بوده است. با وجود این ادعاها، واقعیت میدانی نشان می‌دهد شهریه دانشگاه آزاد در برخی رشته‌ها تا پنج برابر رشد کرده و این افزایش بی‌سابقه بسیاری از دانشجویان را به مرز ترک تحصیل کشانده است.
اعتراضات و نامه سرگشاده دانشجویان
در واکنش به افزایش ناگهانی شهریه‌ها، گروه زیادی از دانشجویان دانشگاه آزاد تصمیم گرفتند اعتراض خود را به شکل عمومی مطرح کنند. آن‌ها با جمع‌آوری امضا و انتشار یک نامه سرگشاده خطاب به وزیر علوم و مسئولان دانشگاه آزاد، هشدار دادند که این روند می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای آینده تحصیلی هزاران دانشجو داشته باشد. در متن این نامه آمده است که افزایش شدید هزینه‌ها نه تنها فشار مالی زیادی بر خانواده‌ها تحمیل می‌کند، بلکه باعث شده بسیاری از دانشجویان مجبور شوند ساعات طولانی کار کنند و تمرکز و آرامش علمی خود را از دست بدهند.
اعتراضات تنها به فضای مجازی محدود نماند. در روزهای اخیر، ویدیوهایی از تجمع‌های اعتراضی دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف منتشر شد که در آن‌ها دانشجویان شعارهایی علیه مدیریت دانشگاه سر داده و خواستار بازنگری فوری در تصمیمات مالی شدند. برخی دانشجویان می‌گویند این اولین بار نیست که شهریه‌ها بدون اطلاع قبلی افزایش یافته، اما شدت جهش امسال به حدی است که ادامه تحصیل برای قشر وسیعی از دانشجویان تقریباً غیرممکن شده است. نامه سرگشاده دانشجویان تاکنون پاسخ رسمی روشنی دریافت نکرده و همین موضوع بر خشم و ناامیدی آن‌ها افزوده است.
پیامدهای اجتماعی و تهدید عدالت آموزشی
افزایش ناگهانی شهریه دانشگاه آزاد تنها یک مشکل مالی ساده نیست، بلکه پیامدهای اجتماعی گسترده‌ای را هم به همراه داشته است. بسیاری از دانشجویان به دلیل فشار اقتصادی ناچار شده‌اند همزمان با تحصیل به کارهای سنگین روی بیاورند؛ کارهایی که نه تنها وقت و انرژی آن‌ها را می‌گیرد، بلکه باعث افت کیفیت آموزشی و کاهش انگیزه برای ادامه مسیر دانشگاهی می‌شود. این شرایط برای خانواده‌هایی که تنها امیدشان به تحصیلات عالی فرزندانشان بود، به یک کابوس واقعی تبدیل شده است.
از سوی دیگر، گسترش این بحران تهدیدی جدی برای عدالت آموزشی در کشور به شمار می‌رود. وقتی شهریه دانشگاه آزاد به حدی افزایش پیدا می‌کند که تنها طبقه مرفه توانایی پرداخت آن را دارد، دسترسی برابر به تحصیل عملاً از بین می‌رود. نتیجه این روند، حذف قشر وسیعی از دانشجویان مستعد اما کم‌برخوردار از چرخه آموزش عالی و تشدید شکاف طبقاتی در جامعه خواهد بود. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه چنین مسیری، به‌جای توسعه علمی، منجر به بی‌اعتمادی اجتماعی و افزایش مهاجرت جوانان خواهد شد.
در نهایت، آنچه امروز در دانشگاه آزاد رخ می‌دهد، تنها یک بحث درباره اعداد و ارقام نیست؛ بلکه مسئله‌ای است که آینده هزاران جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افزایش شدید شهریه‌ها، بی‌اعتمادی دانشجویان و خانواده‌ها را نسبت به نظام آموزشی بیشتر کرده و چشم‌انداز تحصیل را برای بسیاری به رؤیایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده است. اگر مسئولان آموزش عالی در برابر این اعتراضات سکوت کنند و برای بازنگری جدی در سیاست‌های مالی اقدامی نکنند، نه‌تنها عدالت آموزشی از میان خواهد رفت، بلکه سرمایه انسانی کشور نیز با تهدیدی جدی مواجه می‌شود.