در حالی که تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر نسبت به خطرات بازگشت سریع این برنامه هشدار داد. رافائل گروسی می‌گوید تخریب سایت‌های هسته‌ای کافی نیست و تا زمانی که بازرسی‌های شفاف از سر گرفته نشود، نمی‌توان خطر را رفع‌شده دانست.
آینده مبهم برنامه هسته‌ای ایران؛ از تخریب تا بازسازی
آینده مبهم برنامه هسته‌ای ایران، یکی از جدی‌ترین نگرانی‌های جامعه جهانی و تحلیل‌گران حوزه امنیت بین‌الملل است. اگرچه در هفته‌های اخیر برخی تأسیسات کلیدی این برنامه هدف حملات نظامی قرار گرفت و بخشی از زیرساخت‌های فنی تخریب شد، اما کارشناسان معتقدند این پایان ماجرا نیست. برنامه هسته‌ای ایران نه‌تنها بر زیرساخت‌های فیزیکی، بلکه بر دانش فنی، ظرفیت‌های صنعتی و اراده سیاسی استوار است و همین موضوع، مسیر آینده را پیچیده و مبهم کرده است.
بر اساس گزارش‌های رسمی و تحلیل‌های نهادهای بین‌المللی، بخشی از تجهیزات حساس و مواد هسته‌ای ایران پیش از وقوع حملات به مکان‌های نامعلوم منتقل شده است و هنوز اطلاعات شفافی درباره سرنوشت این مواد در دست نیست. این مسئله، نگرانی‌ها را درباره احیای سریع برنامه هسته‌ای ایران دوچندان کرده است. مقامات جمهوری اسلامی نیز به‌طور تلویحی اعلام کرده‌اند که در صورت ادامه فشارها و نبود توافق، گزینه بازسازی سریع ظرفیت‌های هسته‌ای روی میز خواهد بود.
چنین شرایطی، نبود شفافیت، توقف همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و فضای امنیتی داخلی، همگی باعث شده‌اند که چشم‌انداز آینده برنامه هسته‌ای ایران بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد؛ وضعیتی که می‌تواند منطقه و جهان را با چالشی جدی و پرهزینه مواجه کند.
ابهام درباره سرنوشت اورانیوم غنی‌شده
به یکی از جدی‌ترین چالش‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌های رسمی و تأیید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش از حملات اخیر، حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار جمهوری اسلامی بوده است؛ موادی که اگر به غنای ۹۰ درصد برسند، می‌توانند پایه ساخت حداقل ۱۰ بمب هسته‌ای باشند.
آنچه این موضوع را نگران‌کننده‌تر می‌کند، این است که هیچ‌گونه اطلاعات شفافی درباره محل نگهداری فعلی این مواد در دست نیست. گروسی تأکید کرده که تصاویر ماهواره‌ای حاکی از انتقال بخشی از تجهیزات و مواد حساس از سایت‌های هسته‌ای به مکان‌های ناشناخته است، اما مشخص نیست دقیقاً چه چیزی، به کجا منتقل شده است. این در حالی است که بر اساس تعهدات بین‌المللی، ایران موظف بوده هرگونه تغییر در وضعیت مواد و تأسیسات هسته‌ای خود را به آژانس گزارش دهد.
ابهام موجود نه‌تنها نگرانی‌های بین‌المللی را افزایش داده، بلکه آینده برنامه هسته‌ای ایران را بیش از پیش پیچیده کرده است. با توجه به اینکه بخش مهمی از زیرساخت‌های فنی و دانش تخصصی این کشور همچنان حفظ شده، این احتمال وجود دارد که در صورت تصمیم سیاسی، برنامه هسته‌ای ایران بتواند در مدت زمانی کوتاه بار دیگر به مسیر غنی‌سازی پیشرفته بازگردد.
بیشتر بخوانید : آیا حمله آمریکا به فردو تمام شده است، یا یک دروغ آمریکایی بود؟ “تصاویر جدید از فردو پس از حمله”
جمع‌بندی؛ بن‌بست یا بازگشت به دیپلماسی؟
جمع‌بندی نهایی این است که بحران فعلی، بیش از هر زمان دیگری، ایران و جامعه جهانی را در یک دو راهی خطرناک قرار داده است. از یک‌سو، تخریب بخشی از تأسیسات هسته‌ای و تشدید تنش‌ها، فضای بی‌اعتمادی را عمیق‌تر کرده و احتمال تقابل نظامی را افزایش داده است. از سوی دیگر، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که بدون مذاکره و توافق، این بحران نه‌تنها حل نخواهد شد، بلکه می‌تواند به ابعاد بسیار نگران‌کننده‌تری برسد.با توقف همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ابهام درباره سرنوشت مواد و تجهیزات هسته‌ای، جهان بار دیگر با معمایی پیچیده مواجه شده است. در این شرایط، اگر تهران تصمیم بگیرد برنامه هسته‌ای ایران را بدون نظارت بین‌المللی احیا کند، نه‌تنها امنیت منطقه، بلکه ثبات جهانی را نیز به خطر خواهد انداخت.
در نهایت، انتخاب بین بن‌بست یا بازگشت به دیپلماسی، در گرو اراده سیاسی طرفین است؛ اما هر روزی که این تصمیم به تأخیر بیفتد، هزینه‌ها و مخاطرات آن برای همه بازیگران این بحران بیشتر خواهد شد.