تجارت مرزی افغانستان با گذرگاه تورخم همواره یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد و زندگی روزمره مردم بوده است. مسدود شدن ناگهانی این مسیر باعث توقف جریان مسافران و کالاها شده و بحران اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی در منطقه ایجاد کرده است. بررسی ابعاد این موضوع نشان می‌دهد که هر گونه اختلال در این مسیر، پیامدهای گسترده‌ای برای تجارت، ترانزیت و رفاه مردم افغانستان و پاکستان دارد.
تجارت مرزی افغانستان؛ محور اصلی اقتصاد و عبور کالاها
تجارت مرزی افغانستان همواره نقش حیاتی در اقتصاد محلی و زندگی روزمره مردم ایفا کرده است. این مسیر کلیدی برای عبور کالا، مسافران و ترانزیت بین افغانستان و پاکستان محسوب می‌شود و هرگونه اختلال در آن می‌تواند پیامدهای گسترده اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که بسته شدن گذرگاه تورخم باعث توقف کامل حمل و نقل و تجارت شده و تاجران و کسب‌وکارهای محلی با زیان‌های قابل توجه مواجه شده‌اند.
از سوی دیگر، تجارت مرزی افغانستان نه تنها به جریان کالاها محدود نمی‌شود، بلکه بخش بزرگی از معیشت مردم و زندگی روزمره آنها به این مسیر وابسته است. بسته شدن ناگهانی این گذرگاه، مشکلاتی مانند تاخیر در تحویل کالاها، افزایش هزینه‌های حمل و نقل، و ایجاد صف‌های طولانی از مسافران را به همراه داشته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند تبعات بلندمدت و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتری ایجاد کند.
تاریخچه بسته شدن‌های گذرگاه تورخم
گذرگاه تورخم در سال‌های اخیر بارها بسته شده است و هر بار دلیل متفاوتی برای آن ذکر شده است؛ گاهی اختلافات مرزی، گاهی مسائل امنیتی و گاهی مشکلات فنی یا اداری باعث این اختلالات شده‌اند. بسته شدن‌های مکرر این مسیر نشان می‌دهد که گذرگاه تورخم نقش استراتژیک و حساسی در تجارت و زندگی روزمره مردم افغانستان و پاکستان ایفا می‌کند و کنترل آن همواره برای دو کشور حیاتی بوده است.
تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که هر بار بسته شدن گذرگاه، تأثیرات گسترده اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته است. تاجران با خسارت‌های مالی مواجه شده‌اند، جریان کالاها متوقف شده و مردم عادی نیز در انجام سفرهای ضروری، ملاقات‌های خانوادگی و دسترسی به خدمات روزمره دچار مشکل شده‌اند. کارشناسان هشدار می‌دهند که عدم مدیریت پایدار این گذرگاه می‌تواند بحران‌های اقتصادی و اجتماعی طولانی‌مدتی ایجاد کند.
تنش‌های مرزی و فشارهای امنیتی
تنش‌های مرزی و فشارهای امنیتی در طول سال‌های اخیر تأثیر مستقیمی بر جریان تجارت مرزی افغانستان گذاشته است. اختلافات مرزی، مهاجرت غیرقانونی و ادعاهای سیاسی میان افغانستان و پاکستان باعث ایجاد شرایط ناپایدار شده و مدیریت گذرگاه تورخم را دشوار کرده است. این وضعیت امنیتی باعث توقف موقت یا طولانی‌مدت جریان مسافران و کالاها شده و فعالیت‌های اقتصادی و معیشتی مردم محلی را تحت تأثیر قرار داده است.
تجارت مرزی افغانستان همیشه به ثبات و امنیت مسیرهای عبور وابسته بوده است. هرگونه اختلال در مدیریت مرز، منجر به تأخیر در انتقال کالاها، افزایش هزینه‌ها و کاهش اعتماد تاجران و مردم شده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌تری ایجاد کند و ثبات منطقه را به خطر بیاندازد.
مسدود شدن گذرگاه تورخم در سال ۲۰۲۵ بار دیگر اهمیت این مسیر استراتژیک را نشان داده است. با توجه به پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی، بازگشایی سریع و پایدار این معبر برای حفظ تجارت، رفاه مردم و کاهش تنش‌های منطقه‌ای ضروری به نظر می‌رسد. دولت‌های افغانستان و پاکستان باید راهکارهای عملی و همکاری دوجانبه برای مدیریت پایدار این گذرگاه ارائه دهند تا از پیامدهای منفی طولانی‌مدت جلوگیری شود.