زلزله شرق دور روسیه با قدرت ۸.۸ ریشتر، بامداد چهارشنبه منطقه کامچاتکا را لرزاند و موج‌هایی تا ارتفاع چهار متر به راه انداخت. این زلزله علاوه بر خسارات اولیه، باعث فعال شدن هشدارهای سونامی در سراسر سواحل اقیانوس آرام شد و فرمان‌های تخلیه در کشورهای مختلف صادر گردید. آیا این زلزله آغازی بر بحرانی بزرگ‌تر در منطقه است؟
زلزله شرق دور روسیه
زلزله شرق دور روسیه یکی از شدیدترین زلزله‌هایی است که این منطقه در چند دهه اخیر تجربه کرده است. این زلزله در نزدیکی شهر پتروپاولوفسک-کامچاتسکی در استان کامچاتکا رخ داد و تنها به ساکنان محلی محدود نماند، بلکه باعث وحشت در کشورهای مختلف اطراف اقیانوس آرام شد. با قدرتی معادل ۸.۸ ریشتر، این زمین‌لرزه در رده زلزله‌های ویرانگر قرار گرفته و منجر به صدور هشدار سونامی در کشورهایی همچون ژاپن، ایالات متحده، اکوادور و شیلی شده است. ده‌ها هزار نفر از ساکنان نواحی ساحلی مجبور به تخلیه منازل خود شده‌اند.
زلزله شرق دور روسیه از این جهت نگران‌کننده‌تر است که در منطقه‌ای بسیار فعال از نظر زمین‌شناسی موسوم به «حلقه آتش» روی داده است؛ جایی که زلزله‌ها و فوران‌های آتشفشانی با فراوانی بالایی رخ می‌دهند. کارشناسان هشدار داده‌اند که ممکن است این زمین‌لرزه با پس‌لرزه‌های قدرتمند یا حتی فوران‌های آتشفشانی همراه شود که می‌تواند پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی بلندمدتی به همراه داشته باشد.
خسارات اولیه؛ تلفات محدود اما نگرانی‌ها ادامه دارد
در پی زلزله شرق دور روسیه، گزارش‌های اولیه حاکی از وارد آمدن خساراتی به زیرساخت‌های شهری و بندری در مناطق ساحلی استان کامچاتکا است. بندرگاه ساخالین و برخی کارخانه‌های فرآوری ماهی در اثر ورود آب‌های ناشی از سونامی دچار آب‌گرفتگی شده‌اند و بخشی از تجهیزات صنعتی آسیب دیده‌اند. طبق اعلام وزارت شرایط اضطراری روسیه، چند نفر دچار مصدومیت شده‌اند اما تاکنون موردی از تلفات جانی گسترده گزارش نشده است.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که ارزیابی دقیق خسارات ممکن است چند روز طول بکشد، زیرا دسترسی به برخی مناطق دورافتاده به دلیل قطع ارتباطات و آسیب به راه‌ها، دشوار شده است. مقام‌های محلی از مردم خواسته‌اند تا اطلاع ثانوی از بازگشت به مناطق ساحلی خودداری کنند، چرا که احتمال وقوع سونامی‌های ثانویه یا پس‌لرزه‌های شدید همچنان وجود دارد.
با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه و وقوع زلزله شرق دور روسیه در حلقه آتش اقیانوس آرام، نگرانی‌ها نسبت به بروز مخاطرات طبیعی دیگر از جمله فوران‌های آتشفشانی نیز افزایش یافته است. بسیاری از ساکنان محلی، شب را در پناهگاه‌های موقت گذرانده‌اند و مدارس و مراکز عمومی تعطیل شده‌اند تا از جان مردم محافظت شود.
حلقه آتش در کمین؛ خطر فوران آتشفشانی پس از زلزله
منطقه کامچاتکا یکی از فعال‌ترین نواحی زمین‌شناسی در جهان است که در قلب «حلقه آتش اقیانوس آرام» قرار دارد؛ کمربندی از آتش‌فشان‌های فعال و گسل‌های لرزه‌ای که از ژاپن تا آمریکای جنوبی امتداد یافته است. وقوع زلزله شرق دور روسیه در چنین منطقه‌ای، به‌ویژه با قدرت ۸.۸ ریشتر، زنگ خطر وقوع پدیده‌های زمین‌شناختی زنجیره‌ای از جمله فوران آتشفشان‌ها را به صدا درآورده است.
به همین دلیل، نهادهای اضطراری در روسیه، ژاپن و دیگر کشورهای منطقه، سطح آماده‌باش در پایش فعالیت‌های آتشفشانی را بالا برده‌اند. علاوه بر تهدید جانی، فعال شدن آتشفشان‌ها می‌تواند منجر به ایجاد ابرهای خاکستر، اختلال در حمل‌ونقل هوایی و آسیب‌های زیست‌محیطی گسترده شود. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تعامل زلزله و آتش‌فشان در این منطقه از جهان پدیده‌ای دور از ذهن نیست، بلکه یک سناریوی تکراری اما ویرانگر است.
در نهايت ، اگرچه خسارات اعلام‌شده این زمین‌لرزه محدود بوده، اما بار دیگر زندگی در کمربند آتش، با همه مخاطرات نهفته‌اش، به یادمان می‌آورد که طبیعت می‌تواند هر لحظه ما را غافل‌گیر کند. آمادگی مداوم و برنامه‌ریزی پیشگیرانه دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای زیستن در دل چنین خطراتی است.