ارزش ریال ایران روز چهارشنبه به رکوردی تازه و بیسابقه سقوط کرد و هر دلار آمریکا به یکمیلیون و ۲۰۰ هزار ریال رسید؛ رقمی ک نشاندهنده شدت فشار تحریمهای هستهای و وضعیت بحرانی اقتصاد کشور ، جدا از تورم بر اقتصاد ایرانتجربه میکند..
معاملهگران این نرخ جدید را در حالی اعلام کردند که تلاشها برای ازسرگیری مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا بار دیگر در بنبست قرار گرفته است.
افزایش تورم بر اقتصاد ایران و فشار معیشتی بر مردم
افت شدید ارزش ریال بهطور مستقیم بر قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی تأثیر گذاشته و زندگی روزمره ایرانیان را دشوارتر از گذشته کرده است.
قیمت گوشت، برنج و سایر اقلام ضروری سفره ایرانیان طی هفتههای اخیر جهشی محسوس داشته و هیچ نشانهای از کاهش فشارهای تورمی دیده نمیشود.
علی مشتاق، مهندس برق ۵۳ ساله، دراینباره میگوید: “زندگی نهتنها برای مردم عادی سختتر میشود، بلکه نگرانی عمومی درباره توان دولت برای نگهداری و بازسازی زیرساختهای فرسوده کشور — با توجه به کاهش شدید درآمدهای ارزی — بیشتر خواهد شد.”
سایه جنگ دوباره.. نگرانی از درگیری ایران و اسرائیل
همزمان، نگرانیها از احتمال بروز دور تازهای از درگیری میان ایران و اسرائیل — و احتمالاً با دخالت آمریکا — پس از جنگ ۱۲روزه ماه ژوئن افزایش یافته است.
این فضای امنیتی متشنج نیز بر بازار ارز و رفتار سرمایهگذاران تأثیر گذاشته و فشار را بر ریال تشدید کرده است.
تحریمهای بینالمللی و پیامدهای سنگین اقتصادی
اقتصاد ایران طی سالهای اخیر بهشدت از تحریمهای بینالمللی آسیب دیده است؛ بهویژه پس از خروج یکجانبه دونالد ترامپ از توافق هستهای در سال ۲۰۱۸.
در زمان امضای برجام در سال ۲۰۱۵، هر دلار حدود ۳۲ هزار ریال بود؛ اما بازگشت تحریمها، اقتصاد ایران را وارد دورهای طولانی از بیثباتی و تورم کرد.
با بازگشت ترامپ به کاخ سفید برای دور دوم ریاستجمهوریاش، سیاست «فشار حداکثری» دوباره علیه تهران فعال شد.
دولت آمریکا بار دیگر شرکتهایی را که به خرید نفت ایران — حتی با تخفیفهای ویژه در چین — ادامه میدادند، هدف قرار داد و منابع ارزی ایران را بیش از پیش محدود کرد.
مکانیسم ماشه.. بازگشت کامل تحریمهای هستهای
در اواخر سپتامبر، سازمان ملل متحد با فعالسازی مکانیسم موسوم به «ماشه» (Snapback) تحریمهای هستهای علیه ایران را بازگرداند.
این تحریمها شامل موارد زیر است:
مسدود شدن داراییهای خارجی ایران
توقف کامل معاملات تسلیحاتی با تهران
اعمال مجازات بر هرگونه توسعه برنامه موشکی بالستیک ایران
و مجموعهای از محدودیتهای دیگر
بازگشت این تحریمها عملاً فضا را برای بهبود روابط اقتصادی ایران با جهان تنگتر کرده و امکان دسترسی تهران به منابع مالی حیاتی را کاهش داده است.