تحریم کشتیرانی ایران وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ ایالات متحده در اقدامی بی‌سابقه، شبکه گسترده حمل‌ونقل دریایی تحت کنترل حسین شمخانی، فرزند مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی، را هدف بیش از ۱۱۵ تحریم قرار داد. این اقدام، بزرگ‌ترین بسته تحریمی واشینگتن از سال ۲۰۱۸ تاکنون محسوب می‌شود و تمرکز آن بر صادرات نفت، فساد ساختاری و دور زدن تحریم‌هاست.
تحریم کشتیرانی ایران
تحریم کشتیرانی ایران در تازه‌ترین مرحله از فشارهای ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی، وارد ابعاد گسترده‌تری شده است. این بار، هدف اصلی نه تنها جلوگیری از صادرات نفت ایران، بلکه مقابله با شبکه‌ای پیچیده و سازمان‌یافته از شرکت‌ها و کشتی‌هایی است که تحت مالکیت و مدیریت حسین شمخانی فعالیت می‌کنند. وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده است که این شبکه، با بهره‌گیری از پرچم‌های کشورهای ثالث، شرکت‌های صوری و تغییر مکرر مسیرهای حمل‌ونقل، اقدام به دور زدن تحریم‌ها کرده و درآمدهای میلیاردی را به نفع ساختار قدرت در ایران تولید کرده است. کارشناسان معتقدند تحریم کشتیرانی ایران در این سطح، می‌تواند ضربه‌ای جدی به توان صادرات نفت و تأمین مالی پروژه‌های منطقه‌ای تهران وارد کند.
ثروت بادآورده شمخانی‌ها؛ از نفت تحریمی تا تابعیت‌های طلایی
در دهه‌های اخیر، بسیاری از چهره‌های بانفوذ در ساختار جمهوری اسلامی با سوءاستفاده از موقعیت‌های سیاسی و امنیتی خود، به ثروت‌های عظیم و خارج از دسترس مردم عادی دست یافته‌اند، اما نمونه خانواده شمخانی یکی از بارزترین آن‌هاست. حسین شمخانی، فرزند علی شمخانی، نه تنها به پشتوانه قدرت پدرش توانسته امپراتوری گسترده‌ای در حوزه حمل‌ونقل دریایی و تجارت نفتی ایجاد کند، بلکه با استفاده از شبکه‌ای پیچیده از شرکت‌های صوری، پرچم‌های کشورهای ثالث و تغییر مداوم مالکیت کشتی‌ها، عملاً تحریم‌های جهانی را دور زده و به سودهای میلیاردی دست یافته است. طبق گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا، این شبکه یکی از ستون‌های اصلی صادرات غیرقانونی نفت ایران محسوب می‌شود، و دقیقاً به همین دلیل، تحریم کشتیرانی ایران در کانون اقدامات اخیر آمریکا قرار گرفته است.
آن‌چه این پرونده را بیش از پیش نگران‌کننده می‌کند، نحوه استفاده خانواده شمخانی از این درآمدهاست. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، بخش قابل توجهی از این ثروت صرف خرید املاک گران‌قیمت در اروپا، شرق آسیا و خاورمیانه شده و در عین حال، آن‌ها موفق به دریافت تابعیت یا اقامت دائم در چند کشور نیز شده‌اند. این «تابعیت‌های طلایی» نه تنها امکان سفر آزادانه و بدون ردیابی را برای اعضای این شبکه فراهم کرده، بلکه نقش کلیدی در پنهان‌سازی منشأ پول‌ها و گسترش نفوذ مالی آن‌ها داشته است.
همزمان با افشای این اطلاعات، مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که در بسته تحریمی جدید، بیش از ۵۰ کشتی و ده‌ها شرکت مرتبط با این شبکه در فهرست سیاه قرار گرفته‌اند. از نظر ناظران بین‌المللی، این اقدام نشان می‌دهد که تحریم کشتیرانی ایران دیگر صرفاً اقدامی نمادین نیست، بلکه بخشی از استراتژی هدفمند برای ضربه زدن به جریان‌های مالی حاکمیتی است که نقش مستقیم در بی‌ثبات‌سازی منطقه و سرکوب داخلی دارند.
واکنش تهران؛ «جنایت علیه بشریت»
در پی اعلام بسته تحریمی گسترده آمریکا علیه شبکه کشتیرانی و مالی تحت کنترل حسین شمخانی، مقامات جمهوری اسلامی به شدت واکنش نشان دادند. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، این اقدام را «مصداق جنایت علیه بشریت» خواند و مدعی شد که تحریم‌های یک‌جانبه و فراتر از قواعد بین‌المللی، به مردم ایران آسیب می‌زند، نه به نخبگان سیاسی. با این حال، بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که این ادعاها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و در واقع، تحریم‌ها دقیقاً افرادی را هدف قرار داده‌اند که از ثروت بادآورده شمخانی‌ها و امتیازات حاصل از فساد ساختاری بهره‌مند شده‌اند.
در رسانه‌های رسمی ایران هیچ اشاره‌ای به ابعاد و جزییات این پرونده نشده و تنها به کلی‌گویی‌هایی درباره «دشمنی آمریکا» بسنده شده است. در مقابل، رسانه‌های مستقل و گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهند که ثروت بادآورده شمخانی‌ها نه تنها از طریق نفت تحریمی تأمین شده، بلکه برای کسب تابعیت‌های خارجی، خرید املاک لوکس و انتقال دارایی‌ها به خارج از کشور به کار گرفته شده است. در چنین شرایطی، واکنش تهران بیش از آن‌که دفاع از ملت باشد، دفاع از منافع یک اقلیت خاص در رأس ساختار قدرت تلقی می‌شود.