فیلترینگ اینترنت در ایران همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فضای مجازی است. مسعود پزشکیان در جریان کارزار انتخاباتی خود بارها وعده داد که جلوی محدودیت‌های اینترنت را خواهد گرفت و در صورت پیروزی «رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی» را اجرایی خواهد کرد. او حتی در دور دوم انتخابات، تعهد کتبی برای مقابله با فیلترینگ ارائه کرد. با این حال، اکنون نزدیک به دو ماه از ریاست‌جمهوری او می‌گذرد و اینترنت همچنان با همان محدودیت‌ها و فیلترها همراه است. پرسش اصلی این است: چرا وعده پزشکیان برای رفع فیلتر عملی نشد؟
فیلترینگ اینترنت در ایران
فیلترینگ اینترنت در ایران طی سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی جامعه تبدیل شده است. این محدودیت‌ها نه تنها مانع دسترسی کاربران به شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری خارجی شده، بلکه تاثیر مستقیم بر کسب‌وکارهای آنلاین، آموزش از راه دور، تحقیقات علمی و تعاملات فرهنگی گذاشته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که فیلترینگ اینترنت باعث کاهش کیفیت اینترنت، افزایش استفاده از فیلترشکن و کاهش اعتماد عمومی به زیرساخت‌های دیجیتال شده است. با وجود وعده‌های انتخاباتی مسئولان برای رفع محدودیت‌ها، تاکنون اقدام عملی گسترده‌ای در این زمینه انجام نشده و کاربران همچنان با محدودیت‌های متعدد مواجه‌اند.
تحت نظارت نهادهای امنیتی و قضایی اعمال می‌شود و تصمیم‌گیری درباره رفع یا استمرار آن از قدرت دولت خارج است. حتی در مواردی که رئیس‌جمهور یا وزیر ارتباطات قصد اجرای طرح‌های رفع فیلتر را داشته‌اند، فشار نهادهای بیرونی باعث توقف یا تعویق این اقدامات شده است. این وضعیت نشان می‌دهد که فیلترینگ اینترنت در ايران نه تنها یک محدودیت فنی بلکه یک ابزار سیاسی و امنیتی است و رفع آن بدون تغییر در ساختارهای حکومتی تقریبا غیرممکن خواهد بود.
نفوذ نهادهای بیرونی
محمد سرافراز، رئیس پیشین صداوسیما و عضو حقیقی شورا، اخیراً گفته است که «بیشتر اعضای شورا با رفع فیلتر مخالف‌اند و تصمیم‌گیری نهایی در اختیار نهادهای امنیتی و قضایی است.» او تأکید کرده که پزشکیان باید برای تحقق وعده‌هایش در برابر این ساختار مقاومت می‌کرد، اما ترجیح داده در چارچوب «توافق با نظام» حرکت کند.به گفته او، حتی برای بازگشایی یوتیوب شرط گذاشته‌اند که این پلتفرم «حاکمیت جمهوری اسلامی در ایران را بپذیرد»، شرطی که عملاً غیرممکن است. همین موضوع نشان می‌دهد که مشکل فقط در رأی‌گیری شورا نیست، بلکه در نفوذ و فشار نهادهای بیرونی بر روند تصمیم‌گیری است.
وعده‌های انتخاباتی در برابر واقعیت حکمرانی
رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در جریان کارزار انتخاباتی خود بارها وعده داد که در برابر محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ اینترنت خواهد ایستاد و وعده رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی و بهبود دسترسی کاربران به اینترنت آزاد را داد. او حتی در دوره دوم انتخابات، به‌طور کتبی متعهد شد که در تمامی جلسات و تصمیم‌گیری‌ها با فیلترینگ و فروش فیلترشکن مقابله خواهد کرد. این وعده‌ها بازتاب خواست بخش قابل توجهی از جامعه برای دسترسی آزاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بود و بسیاری از فعالان دیجیتال و کسب‌وکارهای آنلاین امید داشتند که وضعیت موجود به زودی تغییر کند.
با این حال، پس از پیروزی و آغاز ریاست‌جمهوری، این وعده‌ها با واقعیت حکمرانی و ساختارهای پیچیده تصمیم‌گیری در ایران روبرو شد. در عمل، فیلترینگ اینترنت همچنان پابرجا مانده و رفع آن با موانع متعدد سیاسی، امنیتی و قضایی مواجه است. کارشناسان معتقدند که نفوذ نهادهای بیرونی، محدودیت اختیارات رئیس‌جمهور در شورای عالی فضای مجازی و فشار نهادهای امنیتی باعث شده تا وعده‌های انتخاباتی پزشکیان تنها در سطح شعار باقی بماند و تغییر ملموسی در وضعیت اینترنت ایران ایجاد نشود.
نتیجه‌گیری
بررسی وضعیت فیلترینگ اینترنت در ایران نشان می‌دهد که این موضوع تنها یک محدودیت فنی نیست، بلکه بازتابی از ساختار پیچیده و بسته قدرت و حکمرانی در کشور است. این ساختار، حتی اراده رئیس‌جمهور را در اجرای وعده‌های خود محدود می‌کند و اجازه نمی‌دهد وعده‌های انتخاباتی برای دسترسی آزاد کاربران به اینترنت به شکل عملی تحقق یابد.
وعده‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان برای رفع فیلترینگ اینترنت و ایجاد دسترسی آزاد، با نفوذ گسترده نهادهای بیرونی و فشار نهادهای امنیتی، قضایی و نظامی مواجه شد. این فشارها باعث شده حتی اعضای دولت و برخی اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی که طرفدار رفع فیلتر هستند، نتوانند این وعده‌ها را به راحتی اجرا کنند. در عمل، این وضعیت نشان می‌دهد که فیلترینگ اینترنت نه به دلیل مخالفت مطلق اعضای شورا، بلکه به دلیل فقدان اراده سیاسی رئیس‌جمهور برای مقابله با نفوذ نهادهای صاحب قدرت، همچنان پابرجاست.